آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

توقیع امام دوازدهم(عج) به علی بن محمد سمری، نمي تواند دليلي بر عدم امكان تشرف به محضر ایشان باشد؛ چون هیچکدام از علما این روایت را مطلق ندانسته اند و بسياري از آنان قائل به امكان رؤيت بوده اند. البته ممكن است مقصود از ادعاى مشاهده ادعاى مشاهده به عنوان نايب خاص يا ادعاى مشاهده اختيارى باشد. ضمن اینکه اين توقيع، خبر مرسل است و سند آن ضعيف مي باشد.

برخى در استدلال بر عدم امكان تشرف به محضر حضرت مهدى(عجل الله تعالی فرجه) در عصر غيبت، به توقيع حضرت به على بن محمد سمرى تمسك كرده اند؛ زيرا در ذيل آن چنين آمده است: «أَلَا فَمَنِ ادَّعَى الْمُشَاهَدَةَ قَبْلَ خُرُوجِ السُّفْيَانِيِّ وَ الصَّيْحَةِ فَهُوَ كَاذِبٌ مُفْتَرٍ ...»(1)؛ (آگاه باش که هر كس قبل از خروج سفيانى و صيحه، ادعاى مشاهده كند، دروغگو و تهمت زننده است ...).
در پاسخ به چند نكته بايد اشاره كرد:
1. كسى اطلاق اين روايت را قبول نكرده و لذا تعداد بسيارى از علما و صلحا، قضيه تشرف خود را برای ديگران نقل كرده اند.
2. شيخ طوسى(رحمة الله عليه) با آنكه اين توقيع را نقل كرده؛ ولى خودش آن را عمومی نمی داند و قائل به امكان رؤيت براى افراد صالح امت است.
3. ممكن است كه مقصود از ادعاى مشاهده خصوصاً با وجود مدعيان دروغين نيابت و سفارت در عصر صدور اين روايت، ادعاى مشاهده و رؤيت و ملاقات با حضرت به عنوان نايب خاص باشد كه حضرت به طور اكيد در عصر غيبت كبری، نيابت خاص را نفى مى كند خصوصاً به قرينه آنكه در توقيع شريف آمده است: «و زود است كه در ميان شيعيانم كسانى پيدا شوند كه ادعاى مشاهده نمايند ...».
4. ممكن است كه مقصود از مشاهده در توقيع شريف، ادعاى مشاهده اختيارى باشد، به اين معنا كه رؤيت در عصر غيبت كبری اختيارى نيست؛ بلكه هر كس را كه امام صلاح دانست، به شرف لقاى خود مفتخر مى سازد.
5. روايت بر فرض صحت سند، ظن آور است؛ در حالى كه قضاياى تشرفات به حدى است كه انسان را به يقين مى رساند.
6. توقيع، خبر مرسل است و لذا از حيث سند ضعيف مى باشد.(2)