آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در برخی از روایات آمده که امام علی(ع) عقل زن را در جمال او دانسته و می فرماید: «عقول زنان در جمالشان و جمال مردان در عقولشان است». اما برخی اشکال کرده اند که این حدیث با کرامت زن سازگاری ندارد. در پاسخ به این اشکال می توان گفت: 1- این روایت یک امر تعریفی است، و نه یک امر دستوری. 2- مقصود از عقل در این روایت، عقل نظری است نه عقلی که بواسطه آن خداوند عبادت می شود.

در برخی از روایات چنین آمده که حضرت علی(علیه السلام) فرمود: «عُقُولُ النِّسَاءِ فِی جَمَالِهِنَّ وَ جَمَالُ الرِّجَالِ فِی عُقُولِهِم‌»(1)؛ (عقول زنان در جمالشان و جمال مردان در عقولشان است).

اشکال شده که این حدیث با کرامت زن سازگاری ندارد؛ ولی در پاسخ به این سوال باید گفت:

اولاً: این روایت یک امر دستوری نیست بلکه امر تعریفی است.

ثانیاً: مقصود از عقل در این روایت، عقل نظری است نه عقلی که توسط آن خداوند رحمان عبادت می شود. در چنین عقلی است که جمال زن و مرد هر دو در آن است که به توسط آن عقل، خداوند رحمان عبادت شود و بهشت را کسب نمایند.

خداوند متعال می فرماید: «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنسَوْنَ أَنفُسَکُمْ وَأَنتُمْ تَتْلُونَ الْکِتَابَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ»(2)؛ (آیا مردم را به نیکى [و ایمان به پیامبرى که صفات او در تورات آمده] دعوت مى کنید، امّا خودتان را فراموش مى نمایید؛ با این که شما کتاب آسمانى [تورات] را مى خوانید؟! آیا نمى اندیشید؟!). از این آیه استفاده می شود که عقلی در انسان وجود دارد که انسان را به کار خیر دعوت می کند و خداوند در این زمینه مرد و زن را از هم جدا نکرده و بین این دو فرقی نمی گذارد.(3)