آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

درباره دلیل این تشبیه وجوهی قابل تصور است؛ از جمله اینکه بايستي حكم جعفر را نیز همچون برادان یوسف(ع) به خداوند واگذار نمود و درباره آنها سخني نگفت. یا اینکه او نيز مانند برادران يوسف(ع) توبه كرده است. ضمن اینکه این تشبيه، ناظر به اثبات خطا و گناه براى جعفر است و لذا هرگز نمى توان ادعا كرد اولاد انبيا و اوصيا همانند خود آنها از گناه معصوم اند.

امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشريف) در ذيل توقيعى كه به محمد بن عثمان عمروى(رحمة الله عليه) صادر شد فرمودند: «... وَ أَمَّا سَبِيلُ عَمِّي جَعْفَرٍ وَ وُلْدِهِ فَسَبِيلُ إِخْوَةِ يُوسُفَ(عليه السلام) ...»(1)؛ (اما راه عمويم جعفر و اولادش همانند راه برادران يوسف(عليه السلام) است ...).
در علت و مبنای این تشبيه به وجوهى مى توان اشاره نمود:
1- این که امام می خواهد بفهماند که حكم جعفر عموى ایشان را نیز همانند اولاد ناخلف حضرت یعقوب(علیه السلام) بايد به خداوند واگذار نمود و درباره آنها سخنى نگفت.
2- شاید امام می خواهد بفرماید که همان گونه كه برادران يوسف(عليه السلام) از عمل ناشايست خود توبه كردند او نيز چنين نموده است و لذا برخى او را به «جعفر توّاب» لقب داده اند.
3- ممكن است كه تشبيه، ناظر به اثبات خطا و گناه براى جعفر باشد، همان گونه كه اولاد يعقوب(عليه السلام) مرتكب گناه شدند، بدين معنا كه هرگز نمى توان ادعا كرد اولاد انبيا و اوصيا همانند خود آنها از گناه معصوم اند؛ بلكه همان گونه كه فرزندان يعقوب(عليه السلام) مرتكب گناه شدند، فرزند امام نيز ممكن است مرتكب گناه شود. در حقيقت، هدف امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشريف) از اين تمثيل، رفع استبعاد از اين جهت است.(2)