آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در قانون مجازات های اسلامی، مجازات های سختی در جهت اصلاح فرد و جامعه و پیشگیری از وقوع جرم پیش بینی شده، اما نمونه هایی از رحمت الهی نیز در آن قابل مشاهده است؛ مثلا: 1-  قاعده دفع حدود به شبهه، مانع از اجرای «حدود» الهی می شود. لذا چنانچه متهم ادعای جهل، فراموشی، و... بکند، و عقلا و عرف جامعه ادعای وی را موجه بدانند، «حدود» الهی اجرای نخواهد شد. 2- اسلام اجرای «حدود» را منوط به تحقق شرایط آن می داند. لذا با فقدان هریک از شرایط، «حدود» الهی اجرای نمی شود. 3- توبه در اسلام سبب سقوط «حدود» الهی است.

با مراجعه به قانون مجازات های اسلامی، مشاهده می کنیم که اسلام در عین آن که مجازات های سختی را در جهت اصلاح فرد و جامعه و پیشگیری از وقوع جرم پیش بینی کرده، اما نمونه هایی از رحمت الهی را نیز در آن ملاحظه کرده است. اینک به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

1- قاعده «دفع حدود به شبهه»

از جمله قواعدی که بیانگر روح رحمت الهی و گذشت نسبت به افراد خاطی در این دنیا می باشد، قاعده «دفع حدود به خاطر شبهه» است. قاضی در صورتی می تواند حدود را جاری سازد که هیچ نوع احتمال دیگری در بین نباشد. بنابراین هر گاه متّهم ادعای جهل، فراموشی، و... بکند، چنانچه از نظر عقلا و عرف جامعه اسلامی این ادعا موجّه باشد، حکم الهی درباره او جاری نخواهد شد. این قاعده که کاربرد فقهی وسیعی در زمینه مجازات ها دارد نشانگر لطف الهی نیز هست.

2- احراز شرایط «حدود»

اجرای «حدود» الهی منوط به تحقق شرایط آن است؛ به عنوان مثال: خداوند متعال برای اجرای حدّ سرقت بیش از بیست شرط قرار داده است. مثلاً سارق نباید از روی اضطرار و یا در سال قحطی دست به این اقدام زده باشد و... فقدان هر یک از شروط مانع از اجرای حدّ سرقت است.

3- پذیرش توبه

نقش داشتن توبه در سقوط حدود، شاهد دیگری از رحمت بی پایان الهی است. توبه به عنوان عملی که در ضمیر شخص می تواند تحقق یابد و یکسری نمودهای بیرونی داشته باشد، بهترین وسیله برای سقوط مجازات های الهی است.(1)