آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در روایات در مورد «رضا» و «تسليم» نكاتي اشاره شده است: با توجّه به مفهوم «صبر» - كه معادل استقامت در راه انجام وظيفه و مبارزه با مفاسد و ايستادگى در برابر حوادث ناگوار زندگى است ـ روشن مى شود كه رضا و تسليم مفهومى هم رديف آن دارد. رضا نتیجه علم و معرفت به خدا است و تسلیم شدن در مقابل فرمان های الهی و نظام علت معلولی است و رضایت و تسلیم بودن در مقابل مصائب زندگی، موجب آرامش و اجر الهی می شود.

در «اصول كافى» روايات زيادي در باب «رضا» و «تسليم» آمده است كه بعضي از آنها را مى خوانيم:
1. امام صادق(عليه السلام) فرمود: «رَأْسُ طَاعَةِ اللّهِ الصَّبْرُ وَ الرِّضَا عَنِ اللّهِ فِيمَا أحَبَّ العَبْدُ أوْ كَرِهَ»(1)؛ (بالاترين اطاعت پروردگار، صبر و استقامت، تسليم و رضا در برابر فرمان اوست، خواه مطابق تمايل انسان باشد يا نه). با توجّه به مفهوم «صبر» - كه معادل استقامت و پايدارى در راه انجام وظيفه و مبارزه با مفاسد و ايستادگى در برابر حوادث ناگوار زندگى است ـ روشن مى شود كه رضا و تسليم مفهومى هم رديف آن دارد.
2. و نيز از امام صادق(عليه السلام) نقل شده كه فرمود: «إنَّ أعْلَمَ النّاسِ بِاللّهِ أرْضَاهُمْ بِقَضَاءِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ».(2) با توجّه به اين كه رضاى به قضا در اين حديث، نتيجه علم و معرفت به خداوند شمرده شده، روشن مى شود كه منظور تسليم در برابر فرمان هاى الهى (قضاى تشريعى) و يا نظام استوار علّت و معلول (قضاى تكوينى) است.
3. امام محمد باقر(عليه السلام) مى فرمايد: «مَنْ رَضِىَ بِالْقَضَاءِ أَتَى عَلَيْهِ القَضَاءُ وَ عَظَّمَ اللّهُ أجْرَهُ وَ مَنْ سَخِطَ القَضَاء مَضَى عَلَيْهِ القَضَاءُ وَ أحْبَطَ اللّهُ أجْرَهُ».(3) تعبير به بزرگداشت «اجر» در برابر مصائبى است كه در زندگى دنيا خواه ناخواه پيش مى آيد، مانند از دست دادن عزيزان و دوستان و حوادث پيش بينى نشده طبيعى و مانند آن كه گاهى بى تابى در مقابل آنها انسان را به كلّى مأيوس و از زندگى ساقط مى كند؛ ولى روح تسليم و رضا به او قوّت مى بخشد تا همچنان آرامش خويش را حفظ كرده و به پايدارى ادامه دهد.(4)