آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

گرچه به حسب ظاهر، «ارث مرد» دو برابر «ارث زن» است؛ امّا با دقّت بيشتر روشن مى شود كه از يك نظر، ارث زنان دو برابر مردان مى باشد! و اين بخاطر حمايتى است كه اسلام از حقوق زن كرده است. اسلام وظائفى بر عهده مردان گذارده كه با توجّه به آن، نيمى از درآمدشان عملاً خرج زنان مى شود، در حالى كه زنان از هرگونه پرداخت هزينه اى حتى براى خودشان معاف هستند، نتيجه آن عملاً چنين مى شود كه نيمى از درآمد مرد براى زن خرج مى شود و نيمى براى خودش، در حالى كه سهم زن همچنان بحال خود باقى مى ماند.

با اينكه ظاهراً «ارث مرد» دو برابر «ارث زن» است؛ امّا با دقّت بيشتر روشن مى شود كه از يك نظر، ارث زنان دو برابر مردان مى باشد! و اين بخاطر حمايتى است كه اسلام از حقوق زن كرده است. توضيح اينكه اسلام وظائفى بر عهده مردان گذارده كه با توجّه به آن، نيمى از درآمد مردان عملاً خرج زنان مى شود، در حالى كه بر عهده زنان چيزى گذارده نشده است، مرد بايد هزينه زندگى همسر خود را طبق نيازمندى او، از مسكن و پوشاك و خوراك و ساير لوازم بپردازد و هزينه زندگى فرزندان خردسال نيز بر عهده اوست، در حالى كه زنان از هرگونه پرداخت هزينه اى حتى براى خودشان معاف هستند، بنابراين يك زن مى تواند تمام سهم ارث خود را پس انداز كند، در حالى كه مرد ناچار است آن را براى خود و همسر و فرزندانش خرج كند و نتيجه آن عملاً چنين مى شود كه نيمى از درآمد مرد براى زن خرج مى شود و نيمى براى خودش، در حالى كه سهم زن همچنان بحال خود باقى مى ماند.
براى توضيح بيشتر به اين مثال توجّه كنيد: فرض كنيد مجموع ثروت هاى موجود در دنيا معادل 30 ميليارد تومان باشد كه از طريق ارث تدريجاً در ميان زنان و مردان جهان (دختران و پسران) تقسيم مى گردد، اكنون مجموع درآمد مردان را با مجموع درآمد زنان جهان از راه ارث حساب كنيم، مى بينيم از اين مبلغ 20 ميليارد سهم مردان و 10 ميليارد سهم زنان است؛ اما مطابق معمول، زنان ازدواج مى كنند و هزينه زندگى آنها بر دوش مردان خواهد بود و به همين دليل زنان مى توانند 10 ميليارد خود را پس انداز كنند و در بيست ميليارد سهم مردان، عملاً شريك خواهند بود؛ زيرا در مورد آنها و فرزندان آنها نيز مصرف مى شود. بنابراين در واقع نيمى از سهم مردان كه 10 ميليارد مى شود صرف زنان خواهد شد و با اضافه كردن اين مبلغ به 10 ميلياردی كه پس انداز كرده بودند، مجموعاً صاحب اختيار 20 ميليارد ـ دو سوم مجموع پول دنيا ـ خواهند بود، در حالى كه مردان بيش از 10 ميليارد عملاً براى خود مصرف نمى كنند. نتيجه اينكه سهم واقعى زنان، از نظر مصرف و بهره بردارى دو برابر سهم واقعى مردان است و اين تفاوت بخاطر آن است كه معمولاً قدرت آنها براى توليد ثروت كمتر است و اين، يك نوع حمايت منطقى و عادلانه است كه اسلام از زنان به عمل آورده و سهم حقيقى آنها را بيشتر قرار داده اگرچه در ظاهر سهم آنها نصف است. اتفاقاً با مراجعه به آثار اسلامى به اين نكته پى مى بريم كه سؤال بالا از همان آغاز اسلام در اذهان مردم بوده و گاه و بيگاه از پيشوايان اسلام در اين زمينه پرسش هائى مى كردند و پاسخ هائى كه از طرف پيشوايان بزرگ (ائمه اهل بيت(عليهم السلام)) به اين سؤال داده شده غالباً به يك مضمون است و آن اينكه «خداوند، مخارج زندگى و پرداخت مَهر را برعهده مردان گذارده است به همين جهت سهم آنها را بيشتر قرار داده است». در كتاب «معانى الاخبار» از امام على بن موسى الرضا(عليهما السلام) نقل شده كه در پاسخ اين سؤال فرمود: «اينكه سهم زنان نصف سهم مردان از ميراث است به خاطر آن است كه زن هنگامى كه ازدواج مى كند چيزى مى گيرد و مرد ناچار است چيزى بدهد، به علاوه هزينه زندگىِ زنان بر دوش مردان است، در حالى كه زن در برابر هزينه زندگى مرد و خودش مسئوليتى ندارد».(1)،(2)