«ارشادی» بودن حكم تنصیف ارث زنان!

آیا این سخن كه "حكم اسلام به تنصيف ارث زنان «ارشادی» است نه «مولوی»" صحیح است؟

اگرچه دستور قرآن درباره تنصیف ارث زن با تعبير «توصيه» آمده؛ اما با تعبيراتى پايان مى يابد كه بيانگر واجب بودن آن است. از طرف ديگر اصل در تشريع، جاودانگى است كه از عموم خطاب و اطلاق آن فهميده مى شود و اين قاعده اى كلى در علم اصول است، مگر موردى كه با دليلى خاص ثابت شود و اين هم تنها در احكامى امكان دارد كه براساس سياست نبوى صادر شده باشد، نه در واجباتى كه در قرآن بدانها تصريح شده است.

فلسفه تصنیف سهم الارث زنان

چرا در اسلام سهم الارث زنان نصف سهم مردان معین شده و آیا این حکم نافی حقوق و شخصیت زنان نیست؟

برخی با طرح سخن امام علی(ع) درباره نقصان سهم ارث زنان نسبت به مردان، این حدیث را ظلم به زن دانسته و آن را با کرامت وی سازگار نمی دانند. اما این ادعا صحیح نیست چرا که اولا عمده مخارج زندگی مشترک بر عهده مرد است؛ از قبیل نفقه، مهریه و ...، لذا این مخارج منابع عظیم مالی را می طلبد. در ثانی باید توجه داشت که زن همانند مرد همراه با تمام طبقات ارث، حضور حقوقی دارد و در تمامی مراتب طبقه بندی شده سهم خود را اخذ می کند. ضمن این که این طور نیست که سهم زن از ارث دائماً کمتر از مرد باشد بلکه گاهی مساوی با مرد و گاهی هم بیشتر از سهم مرد است.

علت دو برابر بودن «ارث مرد» نسبت به «ارث زن»

چرا «ارث مرد» دو برابر «ارث زن» مى باشد؟

گرچه به حسب ظاهر، «ارث مرد» دو برابر «ارث زن» است؛ امّا با دقّت بيشتر روشن مى شود كه از يك نظر، ارث زنان دو برابر مردان مى باشد! و اين بخاطر حمايتى است كه اسلام از حقوق زن كرده است. اسلام وظائفى بر عهده مردان گذارده كه با توجّه به آن، نيمى از درآمدشان عملاً خرج زنان مى شود، در حالى كه زنان از هرگونه پرداخت هزينه اى حتى براى خودشان معاف هستند، نتيجه آن عملاً چنين مى شود كه نيمى از درآمد مرد براى زن خرج مى شود و نيمى براى خودش، در حالى كه سهم زن همچنان بحال خود باقى مى ماند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمامُ عليٌّ(عليه السلام)

مَن راقبَ أجلَهُ اغتَنَمَ مُهَلَهُ

هر که مراقب اجل خود باشد، فرصتهايش را غنيمت شمارد

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 44