آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در روایت پيامبر اكرم(ص) چهار نشانه براي «غافلان» ذکر شده است: «نابينايى و بستن چشم بر روى حقايق، سهو، لهو و نسيان به گونه اى كه گرفتار فراموشكارى و سردرگمى به شهوات و عدم توجه به سرنوشت آينده خويش شود».

ممكن است اين مسئله براى بسيارى از مردم، مورد شك و ترديد واقع شود كه آيا واقعاً در صف غافلانند يا نه؟ پس لازم است تا پويندگان راه خدا و سالكان سبيل الى اللّه در هر مرحله خود را بيازمايند تا مبادا در صف «غافلان» باشند؛ لذا بايد به علائم و نشانه هاى «غفلت» توجه كنيم تا ناخواسته در دام آن گرفتار نشويم. خوشبختانه در روايات اسلامى، علايم و نشانه هاى فراوانى براى غافلان ذكر شده است. در حديث مشروحى از پيامبر اكرم(صلى الله عليه و آله)، در پاسخ «شمعون بن لاوى» ـ يكى از مسيحيان معروف زمان خود ـ آمده است، هنگامى كه شمعون از علائم غافلان از حضرتش سؤال كرد، ايشان در جواب فرمودند: «اَمَّا عَلامَةُ الغَافِلِ فَاَرْبَعَةٌ: اَلْعَمَى وَ السَّهْوُ وَ اللَّهْوُ وَ النِّسْيَانُ»(1)؛ (نشانه هاى غافل چهار چيز است: نابينايى [و بستن چشم بر روى حقايق] و سهو و لهو و نسيان [به گونه اى كه گرفتار فراموشكارى و سردرگمى به شهوات و عدم توجه به سرنوشت آينده خويش مى شود]). همين مضمون در اندرزهاى لقمان حكيم به فرزندش ديده مى شود آنجا كه مى گويد: «فرزندم هر چيزى نشانه اى دارد كه با آن شناخته مى شود ... و غافل سه نشانه دارد: سهو و لهو و نسيان».(2) تفاوت سهو و نسيان در اين است كه نسيان به معنى فراموش كردن چيزى است كه قبلاً مى دانست، ولى سهو به معنى عدم توجه به امورى است كه بايد به آن توجه كند.(3)