آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در بحث «تکبّر» مفاهیم متعددی وجود دارد همچون خودبرتربینی، خودمحوری، خودخواهی، برتری جویی و فخرفروشي كه گرچه تفاوت های ظریفی با هم دارند؛ ولی ریشه همه آنها به تکبّر باز می گردد و از شاخه های آن محسوب می شوند.

در بحث «تکبّر» مفاهيم متعدّدى وجود دارد كه گاه تصوّر مى‏ شود همه با هم مترادف و يكسانند در حالى كه تفاوتهاى ظريفى با هم دارند هر چند ريشه همه آنها به «تكبّر» باز مى‏ گردد؛ ولى از زاويه‏ هاى مختلف به آن نگاه مى‏ شود.
«خودبرتربينى»، «خودمحورى»، «خودخواهى»، «برترى جويى» و «فخرفروشى»، همه از مفاهيمى هستند كه ريشه آنها «تكبّر» است، هر چند از زواياى مختلف ديده مى‏ شود.
كسى كه صرفاً خود را بالاتر از ديگران مى‏ بيند، «خودبرتربين» است. كسى كه به خاطر اين خودبرتربينى سعى دارد در همه جا و در همه كارهاى اجتماعى همه چيز را قبضه كند، «خودمحور» است. كسى كه سعى دارد در مسائل اجتماعى مخصوصاً به هنگام بروز مشكلات، تنها به منافع خود بينديشد و براى منافع ديگران ارزشى قائل نباشد، «خودخواه» است. كسى كه سعى مى‏ كند سلطه خود را بر ديگران مستحكم كند و آنها را زير سيطره خود قرار بدهد، گرفتار «برترى جويى» است. بالأخره كسى كه سعى دارد مال و ثروت يا قدرت و مقام خود را به رخ ديگران بكشد «فخرفروش» است.
بنابراين همه اين صفات ريشه مشتركى دارند و آن «تكبّر» است هر چند در چهره‏ هاى مختلف ظاهر مى‏ گردد.(1)