آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

اجاره طولانی مدت موقوفات به دو دليل باطل است؛ 1. چنين موقوفاتى بر اثر اجارههاى طولانى تدريجاً به تملّك اشخاص در مىآيد و وقف بودن آن به فراموشى سپرده می شود؛ همانگونه که موارد بسیاری از آن تاکنون پیش آمده است. 2. مال الاجاره در چنين اجاره هاى طولانى يا مبهم است كه اصل اجاره باطل است، و يا معيّن و مشخّص است كه با توجّه به تورّم و نوسان قيمتها، اجاره امروز براى چند سال آينده ابداً به مصلحت وقف نيست.

به نظر می آید که اجاره هاى طولانى موقوفات، مثل اجاره 99 ساله، باطل است؛ زيرا چنين اجاره هايى دو اشكال مهم دارد و مخالف مصالح وقف است:
نخست اين كه چنين موقوفاتى بر اثر اجاره هاى طولانى تدريجاً به تملّك اشخاص در مى آيد (همان گونه كه در گذشته در بسيارى از موارد چنين اتّفاقى رخ داده) و وقف بودن آن به فراموشى سپرده شده است، و اكنون مىبينيم بسيارى از املاك، که ظاهراً متعلق به مردم است، همين وضعيّت را دارد، و در واقع موقوفه بوده است. حتی مىگويند: يكى از بزرگان قصد داشت قطعه زمينى در اصفهان بخرد و وقف كند. زمين غير وقفى در آن شهر پيدا نكرد! ولى حالا چطور؟!
ديگر اين كه، مال الاجاره در چنين اجاره هاى طولانى يا مبهم است، يا مقدار معيّن. اگر مبهم باشد كه اصل اجاره باطل است، و اگر معيّن و مشخّص باشد با توجّه به تورّم و نوسان قيمتها، اجاره امروز براى چند سال آينده ابداً به مصلحت وقف نيست. بنابراين، براى اين كه از موقوفات سوء استفاده نشود، بايد اجاره ها كوتاه مدّت باشد؛ مثلاً هر سه سال يك بار تجديد شود.(1)