آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در آيات و روايات تاكيد شده است كه حساب الهى در قيامت بسيار سريع است. کسانی که بى حساب وارد بهشت مى شوند گروهى هستند كه در اوج تقوا و پرهيزكارى و معارف حقّه الهيّه بودند. در مقابل آنها گروهى هستند كه بدون حساب وارد دوزخ مى شوند؛ زيرا آنقدر آلوده اند كه نيازى به حساب ندارند.

در آيات و روايات اين نكته به خوبى روشن است كه حساب الهى در قيامت بسيار سريع است؛ از جمله در هشت آيه از آيات قرآن مجيد، خداوند به عنوان «سريع الحساب» معرّفى شده است.
کسانی که بى حساب وارد بهشت مى شوند گروهى هستند كه در اوج تقوا و پرهيزكارى و معارف حقّه الهيّه بودند. در حديثى از امام سجاد(عليه السلام) مى خوانيم: «إِذَا جَمَعَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ الَاوَّلِينَ وَ الآخِرِينَ، قَامَ مُنَاد - فَنَادَى يُسْمِعُ النَّاسَ - فَيَقُولُ: أَيْنَ الْمُتَحَابُّونَ فِي اللّهِ؟ فَيَقُومُ عُنُقٌ مِنَ النَّاسِ فَيُقَالُ لَهُمْ: اِذْهَبُوا إِلَى الْجَنَّةِ بِغَيْرِ حِسَاب»(1)؛ (هنگامى كه خداوند اوّلين و آخرين را [در روز قيامت] جمع مى كند، ندا دهنده اى بر مى خيزد و اين سخن را به گوش همه مى رساند، مى گويد: كجا هستند آنهايى كه به خاطر خدا يكديگر را دوست مى داشتند؟ در اين هنگام گروهى از مردم بر مى خيزند، به آنها خطاب مى شود: برويد به سوى بهشت بدون حساب!).
شبيه همين معنا درباره صابران(2) و پيشگامان در ايمان به اطاعت خدا(3) نيز آمده است.
در مقابل آنها گروهى هستند كه بدون حساب وارد دوزخ مى شوند؛ زيرا آنقدر آلوده اند كه نيازى به حساب ندارند! از جمله در حديثى از امام صادق(عليه السلام) مى خوانيم: «ثَلَاثَةٌ يُدْخِلُهُمُ اللّهُ النَّارَ بِغَيْرِ حِسَابٍ: إِمَامٌ جَائِرٌ وَ تَاجِرٌ كَذُوبٌ وَ شَيْخٌ زَانٍ»(4)؛ (سه گروهند كه خداوند آنها را بدون حساب وارد دوزخ مى كند: پيشواي ستمگر و تاجر دروغگو [كه با دروغ و توطئه خود، خون محرومان را مى مكد] و پيرمرد زناكار). در ديگر روايات گروه هاى ديگرى نيز در اين زمره، ذكر شده اند.
بدیهى است که هم این گروه و هم گروه هایى که بدون حساب وارد بهشت مى شوند، کسانى هستند که آنقدر در طریق معصیت یا طاعت قدم برداشته و در ناپاکى و یا در مسیر پاکى گام نهاده اند به گونه اى که وجودشان یکپارچه نور یا ظلمت است و با چنین شرایطى نیاز به حساب ندارند و در واقع استثنایى هستند.(5)