آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«جاه طلبی» صفت رذیله ای است که گاه با صفات نیکی همانند «احساس مسوولیت» و «تصمیم بر انجام وظیفه اجتماعی» اشتباه می شود. فرد جاه طلب با علاقمندی به مقام، دوست دارد دیگران به او احترام بگذارند و آخرین سخن، سخن او باشد هر چند عقل و درایت کافی را نداشته باشد. این صفت ناپسند انسان را از خدا دور می کند و سرچشمه بسیاری از مفاسد فردی و اجتماعی می شود.

هر كس به چيزى علاقه مند است. بعضى به مال عشق مى ورزند، بعضى ديگر به جمال و گروهى خواهان كمالند. ولى جمعى «طالب مقام» اند، اين گروه اخير را جاه طلب مى نامند، دوست دارند همه مردم به آنها احترام بگذارند، به خانه آنها رفت و آمد داشته باشند و به اصطلاح از ديگران يك سر و گردن برتر باشند آخرين سخن، سخن آنها باشد و كسى روى حرف آنها حرف نزند، هر چند عقل، كفايت و درايت لازم را براى اين امور نداشته باشند. اين گونه افراد را جاه طلب و طالب اسم و آوازه و مقام مى نامند.
اين صفت که غالباً در افراد بزرگسال پيدا شده و در جوان و نوجوان كمتر است گاه تا آخر عمر از انسان جدا نمى شود. نيروى جسمی او تحليل مى رود؛ لکن این رذیله در اعماق قلبش قوت گرفته و با افزايش سن، قوى تر و گسترده تر مى شود.
اين رذيله اخلاقی سرچشمه بسيارى از مفاسد فردى و اجتماعى است، انسان را از خدا و خلق خدا دور مى كند و او را براى وصول به مقصدش به دنبال گناهان خطرناكى مى فرستد و متاسفانه در بسيارى از اوقات با صفات نيكی همانند احساس مسؤوليت، تصميم بر انجام وظايف اجتماعى، لزوم مديريت صالح در جامعه و . . . اشتباه مى شود. در حديث آمده است: «آخِرُ ما يَخْرُجُ مِنْ قُلُوبِ الصِّدِّيقينَ حُبُّ الْجاه» (آخرين چيزى كه از محبت دنيا از قلب مؤمنان راستين خارج مى شود، جاه طلبى است).
اين حديث به خوبى نشان مى دهد كه تا چه حد اين رذيله اخلاقى خطرناك است.
لازم به يادآورى است كه اين صفت، پيوند نزديكى با رياكارى و تكبر و عُجب و خودپسندى دارد كه گاه به همين جهت اشتباه مى شود.(1)