آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

همه منكران معاد با چشم خود گياهان را مى بينند كه چگونه از زمين هاى مرده سر بر مى آورند؟ چگونه انسان ها پا به عرصه وجود مى گذارند؟ چگونه درختان بى جان، برگ و بار مى آورند؟ و چگونه هر زمان آفرينش تازه اى در اين عالم رخ مى دهد؟ آيا براى خالق اين همه موجودات، بازگرداندن آنها مشكل است در حالی كه هر دو به طور يكسان مشمول قدرت او هستند؟ آری بهترين دليل براى امكان چيزى، وجود آن است.

خداوند در برابر منكران معاد مى فرمايد: (آيا نديدند چگونه خداوند آفرينش را آغاز مى كند؟ سپس آن را باز مى گرداند، اين امر براى خدا سهل و آسان است)؛ «اَوَلَمْ يَرَوا كَيْفَ يَبْدَءُ اللهُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيْدُهُ اِنَّ ذلِكَ عَلَى اللهِ يَسيرٌ».(1) تعبير به «يَبْدَءُ»؛ (آغاز مى كند) و «يعيد»؛ (باز مى گرداند) به صورت فعل مضارع مى تواند تأكيدى باشد بر اینكه خداوند پيوسته در كار ايجاد و اعاده است و اين جهان دائماً نو مى شود و دگرگون مى گردد، هر روز مبدأ و معاد و آغاز و تكرارى است. مخصوصاً با اين تعبير كه مى فرمايد: «اَوَلَمْ يَرَوْا... »؛ (آيا آنها نديدند؟) اشاره به اين كه مشاهده اين ايجاد و اعاده مستمر و دائمى براى همه امكان پذير است.
اين احتمال نيز وجود دارد كه «يُعِيْدُ» تنها ناظر به معاد در روز قيامت باشد و در اين صورت تفسير آيه چنين است: «آيا آنها نديده اند خداوند چگونه خلق را ايجاد كرده، چنين كسى مى تواند آن را باز گرداند». تعبير «اِنَّ ذلِكَ عَلَى اللهِ يَسيرٌ» نشان مى دهد كه همه چيز براى خدا آسان است و ممكن است شاهدى باشد براى كسانى كه «اهون» را در آيه قبل به معنا «هيّن» تفسير كرده اند.
به هر حال همه منكران معاد با چشم خود گياهان را مى بينند كه چگونه از زمين هاى مرده سر بر مى آورند؟ چگونه انسان هايى پا به عرصه وجود مى گذارند؟ چگونه درختان بى جان برگ و بار مى آورند؟ و چگونه هر زمان آفرينش تازه اى در اين عالم رخ مى دهد؟ آيا براى خالق اين همه موجودات، بازگرداندن آنها مشكل است؟ با اين كه هر دو به طور يكسان مشمول قدرت او هستند و بهترين دليل براى امكان چيزى وجود آن است.(2)