آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

يكي از احكام جنگ در اسلام اين است كه مستحب است جنگ از ظهر به بعد شروع شود و قبل از ظهر مكروه است؛ مگر اينكه دشمن حمله كند. راز اين نكته اين است كه چون درهاي رحمت هنگام ظهر باز است. شايد خداوند قلب كفار و منافقان را هدايت كند كه به اسلام گرايش پيدا كنند و خوني ريخته نشود؛ چنانكه در روز عاشورا مبارزه و جنگ سيدالشهدا(ع) از ظهر به بعد بوده و قبل از ظهر چند مرتبه آن حضرت به ارشاد و تبليغ لشگر دشمن پرداخت.

يكي از احكام جنگ در اسلام اين است كه مستحب است جنگ از ظهر به بعد شروع شود و قبل از ظهر مكروه است(1) مگر اينكه دشمن حمله كند که در اين صورت در تمام اوقات انسان مي ‏تواند حمله او را پاسخ دهد؛ حتي اگر حمله دشمن در ماه هاي حرام (ذي ‏قعده، ذي‏ حجه، محرم، رجب) باشد، دفاع واجب است. قرآن كريم مي فرمايد: همان ‏طور كه مسائل فردي قصاص دارد، حقوق الهي و احكام نيز قصاص دارد، چنانچه كسي ظالمانه ديگري را كشت اولياي مقتول مي‏ توانند قصاص كنند: «وَ لَکُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ»(2) و اگر دشمن در يكي از ماههاي حرام حمله كرد شما نيز در همان ماهها قصاص و دفاع كنيد: «وَ الْحُرُماتُ قِصاصٌ»(3)؛ زيرا زير بار ستم رفتن ذلت است و خداي سبحان ذليل را دوست ندارد. چنانكه امير بيان علي(عليه ‏السلام) فرمودند: «لَا يَمْنَعُ الضَّيْمَ الذَّلِيل‏»(4)؛ (افراد فرومايه و پست، ستم را دفع نمي كنند) و در جاي ديگر فرمود: «سنگ ستم را از هر جا كه آمد برگردانيد، ستم ‏پذير نباشيد؛ زيرا شر با شر پاسخ داده مي شود».(5)
جنگ كردن قبل از ظهر مكروه است؛ اما از ظهر به بعد مستحب است. راز اين نكته را در كتب فقهي ما - كه از روايات استفاده كرده‏ اند - چنين بيان مي كنند كه چون درهاي رحمت هنگام ظهر باز است، شايد خداي سبحان قلب كفار و منافقان را هدايت كند كه به اسلام گرايش پيدا كنند و خوني ريخته نشود(6)؛ چنانكه در روز عاشورا مبارزه و جنگ سيدالشهدا(عليه ‏السلام) از ظهر به بعد بوده و قبل از ظهر چند مرتبه آن حضرت به ارشاد و تبليغ لشگر دشمن پرداخت.(7)