آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

هر عبادتي باطني مثالي دارد و باطني عقلي. باطن مثالي در برزخ مشاهده مي شود. در روايت است: وقتي بنده مؤمن از دنيا رفت، شش صورت نوراني همراهش وارد قبر مي شوند كه او را از شش جهت از آسيبها حفظ مي كنند، آن كه طرف راست بنده مؤمن است، نماز است. آن كه طرف چپ او قرار گرفته زكات است. آن كه روبرويش ايستاده روزه است. آن كه پشت سر او است حج و عمره و آن نوري كه پايين پاي اوست نيكي هايي است كه به برادران مؤمن روا داشته و آن كه بالاي سر مؤمن ايستاده و از همه نوراني ‏تر است؟ ولايت خاندان پيغمبر(ص) است.

هر عبادتي باطني مثالي دارد و باطني عقلي. انسان، باطن مثالي را در برزخ مشاهده مي كند، برزخ همان عالم قبر است، از معصوم(عليه ‏السلام) سؤال مي كنند كه برزخ از كجا شروع مي شود؟ مي فرمايد: «قَالَ‏ الْقَبْرُ مُنْذ».(1) لحظه‏اي كه انسان وارد قبر مي شود وارد برزخ شده است. آنچه به عالم مثال بر مي‏گردد انسان در برزخ آن را مي بيند؛ اما باطن عقلي عبادات را در مافوق برزخ مي بيند. ابوبصير _كه از شاگردان معروف امام باقر و امام صادق(عليهما السلام) است_ نقل مي كند: «إِذَا مَاتَ الْعَبْدُ الْمُؤْمِنُ دَخَلَ مَعَهُ فِي قَبْرِهِ سِتَّةُ صُوَر...»(2) وقتي بنده مؤمن از دنيا رفت، شش صورت نوراني به همراه او وارد برزخ و قبر مي شوند، اين شش صورت او را از شش جهت از آسيبها محافظت مي كنند، آن كس كه طرف راست اين بنده مؤمن قرار گرفته در معرفي خود مي گويد: من نمازم.
باطن نماز يعني همين صورت نوراني كه در قبر، طرف راست نمازگزار قرار مي گيرد و مي ‏توان او را در برزخ ديد و با او سخن گفت و از او شفاعت طلبيد، نماز نمونه است، همه عبادات بر همين منوال است. سپس آن صورتي كه طرف چپ او قرار گرفته مي گويد: من زكات هستم. زكات تنها مربوط به مال نيست؛ بلكه انسان موظف است زكات هر نعمت خدادادي را بپردازد، هيچ نعمتي بي ‏مسئوليت نيست، در روايات آمده است: «زَكَاةُ الْعِلْمِ تَعْلِيمُهُ مَنْ لَا يَعْلَمُه‏»(3)؛ (زكات دانش، آموختن آن به كساني است كه نمي‏دانند). «زَكَاةُ الْجَمَالِ الْعَفَاف‏»(4)؛ (زكات نعمت زيبارويي، عفت و پاكدامني است). «زَكَاةُ الشَّجَاعَةِ الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّه‏»(5)؛ (زكات نعمت شجاعت، جهاد در راه خداست) و ... همه اينها از مصاديق زكات است و اگر زكاتِ نعمت پرداخته شد، اين زكات به صورت نوراني در قبر به پرداخت‏ كننده خود كمك مي كند و او را از آسيب و حادثه محافظت مي كند. صورتي كه در قبر روبروي بنده مؤمن ايستاده مي گويد من روزه هستم، سرّ مثالي روزه ‏اي كه براي رضاي خدا گرفته مي شود به صورت شخصي نوراني در قبر جلوه مي كند و آن صورت نوراني كه پشت سر او است و از پشت وي را حمايت مي كند مي گويد من حج و عمره هستم.
در مراسم حج، امام سجاد(عليه ‏السلام) در صحراي عرفات به شخصي فرمودند: تعداد حاجيان را چقدر تخمين مي‏ زني؟ راوي رقم زيادي را گفت، سپس عرض كرد: حاجياني كه براي خدا از ثروت خود گذشتند و با ضجه و ناله خدا را مي ‏خوانند. امام فرمود: چقدر ضجه و ناله فراوان است و حاجي كم! گفت: همه حاجي هستند آيا اين تعداد كم است؟ آنگاه حضرت، باطن افراد را به وي نشان داد، ديد سرزمين وسيع عرفات پر است از خوك و بوزينه! و در بين اينها تنها چند نفر انسان هستند!(6) هر كس باطني دارد كه با باطنِ اعمال او متحد است؛ عامل با عملِ خود متحد است و هر كس با نيت خود محشور مي شود، امام صادق(عليه ‏السلام) فرمود: «يَحْشُرُ النَّاسَ‏ عَلى‏ نِيَّاتِهِم‏»(7) امامان معصوم(عليهم السلام) باطن افراد را مي ‏بينند و احياناً به ديگران هم نشان مي ‏دهند.
امّا آن نوري كه پايين پاي اوست مي گويد: من نيكي هايي هستم كه تو به برادران مؤمن روا داشتي، خيري كه به ديگران رساندي. آنگاه اين پنج نفر كه خود را معرفي كردند از آن كس كه بالاي سر مؤمن ايستاده سؤال مي كنند كه تو كيستي كه از همه ما نوراني ‏تر هستي؟ مي گويد: من ولايت خاندان پيغمبرم، محبت علي و اولاد علي(علیهم صلوات الله) به اين صورت جلوه مي كند، پيروي از آنها به اين شكل مجسم مي شود كه از همه نوراني ‏تر است و بالاي سر مؤمن بر او اشراف دارد. وقتي انسان تشنه اهل‏ بيت(عليهم السلام) بود نه علاقه ‏مند صوري، با آنها محشور مي شود.(8)