آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قرآن، نماز و نمازگزار را به خوبي معرفي كرده است؛ به بیان قرآن نمازگزار كسي است كه مسائل مالي بر عهده او نيست، طمع و آز در درون او نيست، از رذايل محفوظ است، صاحب بسياري از فضايل است و ... آری نمازي مقبول است كه روح انسان را تطهير كند و در این صورت است که علاوه بر اقبال الهي و بهشت خداوند، دلهاي ديگران را متوجه شما مي كند و شما محبوب ديگران مي ‏شويد. در روایت است که اگر انسان بخواهد مؤمنان مشكل او را حل كنند و یا براي او دعا و طلب آمرزش كنند، بايد قلب خودش را مخصوصاً در حال نماز متوجه خداوند سازد.

در روايات راه هايي براي قبولي نمازمان به درگاه الهي بيان شده است. از امام صادق(سلام‏ الله‌ عليه) نقل شده است كه فرمود: «أَوَّلُ مَا يُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلَاة فَإِذَا قُبِلَتْ قُبِلَ مِنْهُ سَائِرُ عَمَلِهِ وَ إِذَا رُدَّتْ عَلَيْهِ رُدَّ عَلَيْهِ سَائِرُ عَمَلِه‏، فَإِذَا صَلَّيْتَ فَأَقْبِلْ بِقَلْبِكَ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ عَبْدٍ مُؤْمِنٍ يُقْبِلُ بِقَلْبِهِ عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي صَلَاتِهِ وَ دُعَائِهِ إِلَّا أَقْبَلَ اللَّهُ عَلَيْهِ بِقُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ وَ أَيَّدَهُ مَعَ مَوَدَّتِهِمْ إِيَّاهُ بِالْجَنَّة»(1)؛ (اول چيزي كه انسان به آن محاسبه مي شود نماز است. اگر نماز قبول شد ساير اعمال هم از نمازگزار قبول مي شود و اگر رد شد اعمال ديگر نيز مردود است. پس هرگاه نماز مي ‏خواني، با قلب خود متوجه خداي سبحان باش تا دعا و نماز تو قبول شود و خدا با قلوب مؤمنان به تو رو كند.
قرآن كريم، نماز و نمازگزار را به خوبي معرفي فرموده است؛ نمازگزار كسي است كه مسائل مالي بر عهده او نيست، طمع و آز در درون او نيست. وقتي كه طبيعتِ دنياپرستِ انسان را خالق انسان تبيين مي كند و می گوید: «إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً * وَ إِذا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً * إِلاَّ الْمُصَلِّينَ»(2) ابتدا مفاسد طبيعت انسان را تشريح مي كند و آنگاه مي فرمايد: نمازگزاران از اين رذايل محفوظند، معلوم مي شود نماز، انسان را از اين رذايل محفوظ و تطهير مي كند. بنابراين، فضيلت و كمال انسان از نماز خواهد بود؛ زيرا نماز، بسياري از فضايل را براي انسان تحصيل و بسياري از رذايل را برطرف مي كند. اميرالمؤمنين(سلام‏ الله‌ عليه) در نهج البلاغه از رسول الله(صلي الله عليه و آله و سلم) نقل فرموده كه: «من در عجبم از كسي كه چشمه ‏اي درِ منزل اوست و شبانه ‏روز پنج بار در آن چشمه شستشو مي كند، با اين حال، باز آلوده است؛ چون نماز مثل چشمه زلالی است كه انسان نمازگزار در وقتهاي پنجگانه در آن شستشو مي كند».(3)
آری نماز كوثري است كه انسان را تطهير مي كند و قهراً اگر ما از نماز اين طهارت را در خود احساس نكرديم، بايد بپذيريم آن نماز واقعي را نخوانده‏ ايم. ممكن است نماز صحيح باشد، لكن مقبول نيست؛ زيرا نمازي مقبول است كه روح انسان را تطهير كند. آنگاه گذشته از اقبال الهي و بهشت خداوند متعال، دلهاي ديگران را متوجه شما مي كند و شما محبوب ديگران مي ‏شويد و چه ذخيره‏ اي بالاتر از اينكه دلهاي مؤمنان به طرف انسان متوجه باشد؟ زيرا در مشكلات، مؤمنين يار انسانند و دعاي مؤمنان نسبت به انسان مؤثر است. بنابر این اگر انسان بخواهد مؤمنان مشكل او را حل كنند و یا براي او دعا و طلب آمرزش كنند، بايد قلب خودش را مخصوصاً در حال نماز متوجه خداوند سازد. وقتي انسان در نماز، قلب را مهار مي كند كه چشم و گوش را در بيرون مهار كرده باشد. اگر در بيرون نماز، چشم و گوشش را حفظ كرد، در نماز دشمن دروني هجوم نمي ‏آورد. مهم آن است كه انسان در بيرون نماز خود را حفظ كند.(4)