آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«تذکّر» از نتائج «تفکّر» است و از همین روى علمای اخلاق و عرفان منزل تفکّر را بر منزل تذکّر مقدّم دانسته اند. خواجه عبداللّه انصارى این عارف بزرگ مى گوید: «تذکّر فوق تفکّر است؛ زیرا که تفکّر طلب محبوب است و تذکّر، حصول مطلوب».

«تذكّر» از نتائج «تفكّر» است و از همين روى علمای اخلاق و عرفان منزل تفكّر را بر منزل تذكّر مقدّم دانسته اند. خواجه عبداللّه انصارى اين عارف بزرگ مى گويد: «التَّذَكُر فَوقَ التّفكر، فَاِنّ التّفكر طَلَبٌ و التّذكّر وُجُودٌ»؛ (تذكّر فوق تفكّر است؛ زيرا كه تفكّر طلب محبوب است و تذكّر، حصول مطلوب).
تا انسان در سختىِ طلب و رنجِ جستجو است از مطلوب محجوب است و وقتى به وصال محبوب رسيد آرام مى گيرد و معرفت و تذكّر از تفكّر صحيح پديدار مى شود. از اين رو فرمودند: «يك ساعت تفكّر از هفتاد سال عبادت بهتر است». چه بسا يك ساعت تفكّر دريچه هائى از معارف به روى ما بگشايد كه عبادت هفتاد سال نگشايد، يا انسان را چنان متذكرِ محبوب نمايد كه از مشقت ها و زحمت هاى چندين ساله اين مطلوب حاصل نشود.
ذكر حقيقى و ياد تمام و كمال آن است كه به تمام مملكت وجود انسان نفوذ كند و ظاهر و باطن و سرّ و علن را فرا گيرد. اگر قلب به ياد حق تپيد، حركت و سكون اين كشتى كه هر آن در تلاطم طوفانها است به دست خداوند مى شود كه «بِسمِ اللّهِ مَجرَيهَا وَ مُرسَيهَا»؛ (سوره هود آیه 41).
عارف عامل امام خمينى(رحمه الله) در كتاب «چهل حديث» خود مى فرمايند: «شيخ عارف كامل ما جناب شاه آبادى ـ روحى فداه ـ مى فرمودند: شخص ذاكر بايد در ذكر مثل كسى باشد كه به طفل كوچك كه زبان باز نكرده مى خواهد تعليم كلمه را كند، تكرار مى كند تا اينكه او به زبان مى آيد و كلمه را اداء مى كند...».
آرى آن قدر بايد ذكر لفظى بگويد تا زبان قلب گشوده شود، وقتى زبان قلب گشوده شد، در اين مرحله زبان از قلب تبعيت مى كند و كار ذكر براحتى انجام مى پذيرد.(1)،(2)