آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در روایات اسلامی تعابیر مختلفی در این باره آمده؛ مانند: 1- جاهل، برده شهوت خود است. 2- كسى كه اسير شهوت شد، اسارتش پايان نپذيرد. 3- شهوات را بميرانيد تا زندگى جاودانه يابيد. 4- همنشين شهوت و تمايلات نفسانى، داراى نفس مريض و عقل عليل است. 5- عبادتى بافضيلت تر از پاكدامنى نيست و ...

در روایات اسلامی مسئله «عفت» و دوري از شهوات بسیار مورد توجه قرار گرفته است. امام صادق(عليه السلام) از رسول گرامى اسلام(صلی الله علیه و آله) نقل كردند كه: «ثَلَاثٌ اَخافُهُنَّ عَلَى اُمّتِى بَعدِى: اَلضَّلَالَةُ بَعدَ المَعْرِفَةِ وَ مَضَلَّاتُ الفِتَنِ وَ شَهْوَةُ البَطْنِ وَ الفَرْجِ»(1)؛ (سه چيز است كه بعد از خود بر امت خود مى ترسم: گمراهى بعد از معرفت و شناخت، گمراهى در آزمايشها و امتحانات و شهوت شكم و فرج [اشاره به شهوت جنسى]).
امام باقر(عليه السلام) مى فرمايند: «عبادتى بافضيلت تر از پاكدامنى شكم و فرج نيست».(2)
امام صادق(عليه السلام) مى فرمايند: اميرالمؤمنين(عليه السلام) بسيار می فرمودند كه «اَفْضَلُ الْعِبَادَةِ اَلْعِفَافُ»(3)؛ (بهترين عبادت، عفاف و پاكدامنى و كنترل شهوات است).
امام على(عليه السلام) در وصيّتى به فرزند خود محمدبن حنفيه مى فرمايند: «مَنْ لَم‌يُعطِ نَفْسَهَ شَهْوَتَهَا اَصَابَ رُشْدهُ»(4)؛ (كسى كه خواهش هاى نفس را در اختيارش نگذاشت و به خواسته ها و تمايلات آن جواب مثبت نداد، به رشد و هدايت رسيده است).
ميلها و خواسته ها در هر زمينه اى كه باشد براى پرهيزكارانِ واقعى قابل كنترل است و آنها هيچ گاه اسير و برده شهوت نمى شوند؛ زيرا (برده شهوت پست تر از بردگان است)؛ «عَبْدُ الشَّهْوَةِ اَذَلُّ مِنْ عَبْدِ الرِّقِّ»(5) و كسى كه اسير شهوت شد، اسارتش پايان نپذيرد مگر با مرگ. «عَبْدُ الشَّهْوَةِ اَسِيرٌ لَايَنْفَكُ أسْرُهُ»(6) و پرهيزكاران به مقتضاى علم (و ايمانى) كه دارند به بردگى شهوت كشيده نمى شوند كه: «اَلْجَاهِلُ عَبْدُ شَهْوَتِهِ»(7)؛ (جاهل، برده شهوت خود است) و اساساً خواهش هاى نفسانى جاهلان را اسير مى كند: «اَلشَّهَوَاتُ تَسْتَرِقُّ الْجُهُولَ»(8) و اگر شهوت كنترل شد يعنى عقل حاكم شده است:
كدخداى تن بشر عقل است *** از همه حال باخبر عقل است
هر كه با عقل آشنا باشد *** از همه عيبها جدا باشد(9)
يكى از عرفا گفته است: «چه حيوان چموشى محتاج تر است به لجام محكم، از نفس خودت».(10)
يكى از زاهدان گفته: «دشمنان انسان سه چيز است: دنيا، شيطان و نفس او، خود را از دنيا با زهد و بى اعتنائى به آن و از شيطان با مخالفت با آن و از نفس با ترك شهوات آن، حفظ كن».(11)
سقراط حكيم مريض بود به او گفتند: براى شما مرغى ذبح كنيم، گفت: «دل هاى كسانى كه در باب معرفت حقايق غرق باشند، منبرهاى فرشتگان و ملائكه است و شكم هاى كسانى كه از شهوات لذت برند، قبرهاى حيوانات هلاك شده است».(12)
يكى از حكماى هند گفت: «از دو دسته از مردم بايد پرهيز كرد و دورى گزيد، يكى كسى كه بگويد: نه ثوابى، نه عقابى، نه معادى و نه نيكى و نه گناهى است [منكر اين امور باشد و خداشناس نباشد] و ديگر آنكه مالك شهوت خود نباشد و قادر بر گرداندن قلب و ديده اش از شهوت نباشد».(13)
در روايتى آمده است: «اِسْتَهِينُوا بِالْمُوْتِ كَيْلَا تَمُوتُوا وَ اَمِيْتُوا الشَّهَوَاتِ تَخْلُدُوا»(14)؛ (مرگ را خوار و حقير شماريد تا نميرید و شهوات را بميرانيد تا زندگى جاودانه يابيد).
يكى از عوامل خاموش كردن شعله هاى خانمان سوز شهوات، حفظ شكم و عدم پرخورى است و از روایات اینطور برداشت می شود که گويا شهوت رانی معلول پرخوری است.
خداوند ما را از همنشينى شهوت دور گرداند كه مولى فرمودند: «قَرِينُ الشَّهْوَةِ مَرِيضُ النَّفْسِ مَعْلُولُ الْعَقْلِ»(15)؛ (همنشين شهوت و تمايلات نفسانى، داراى نفس مريض و عقل عليل است).(16)