آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

براى تهيّه كتاب هاى معمولى، موضوعات مختلفى را كه در يك قدر جامع شريك اند، در نظر گرفته و بعد از آن هر فصل و هر باب را با توجّه به مقدّمات و نتايج آن مورد بررسى قرار مى دهند؛ و به اين ترتيب كتابى با موضوعی خاصّ پدید می آید. ولى قرآن چنين نيست؛ زیرا كتابى است كه در طول 23 سال با توجّه به نيازها و شرايط مختلف اجتماعى و حوادث گوناگون و مراحل مختلف تربيتى نازل شده و همگام با حيات جامعه اسلامى پيش رفته و در عين حال بسته به زمان و مكان خاصّى نيست.

پاسخ اين است كه: براى تهيّه كتاب هاى معمولى مؤلف يا مؤلفان، موضوعات مختلفى را كه در يك قدر جامع شريك اند، در نظر مى گيرند؛ مثلا بيمارى هاى مختلف كه همه آنها به مسأله سلامت انسان ارتباط دارد، در علم طب در نظر گرفته مى شود؛ سپس مسائل مربوط به اين موضوعات را به فصول و ابواب مختلف تقسيم مى كنند ـ بيمارى هاى قلبى، بيمارى هاى عصبى، بيمارى هاى گوارشى، بيمارى هاى دستگاه تنفسى، بيمارى هاى پوستى و بيمارى هاى ديگر ـ بعد از آن هر فصل و هر باب را با توجّه به مقدمات و نتايج آن مورد بررسى قرار مى دهند، و به اين ترتيب كتابى بنام كتاب «طبّ» تدوين مى شود.
ولى قرآن هرگز چنين نيست، كتابى است كه در طول 23 سال با توجّه به نيازها و شرايط مختلف اجتماعى و حوادث گوناگون و مراحل مختلف تربيتى نازل شده است؛ همگام با حيات جامعه اسلامى پيش رفته و در عين حال بسته به زمان و مكان خاصّى نيست!
يك روز، تمام بحث هاى قرآن بر محور مبارزه با بت پرستى و شرك و آموزش توحيد با تمام شاخه هايش دور مى زد؛ و سوره ها و آياتى كه در اين دوران نازل شد همگى بحث از مبدأ و معاد مى كرد. (مانند: سوره هايى كه در مكه در سيزده سال اوّل بعثت نازل شد)
روز ديگر بحث هاى داغ و پر حرارتى پيرامون جهاد و مقابله با دشمنان داخلى و خارجى و منافقان مطرح بود.
يك روز ماجراى جنگ احزاب پيش آمد و سوره احزاب نازل شد و حدّاقل 17 آيه آن از حوادث آموزنده و مسائل تربيتى و پيامدهاى اين جنگ سخن گفت.
روز ديگر داستان صلح حُديبيه فرا رسيد و سوره فتح نازل شد و بعد از آن ماجراى فتح مكه و غزوه حنين پيش آمد و آيات سوره فتح مانند: «إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللهِ وَالْفَتْحُ» و آيات ديگر نازل گرديد.
خلاصه هم زمان با شكوفايى اسلام و حركت عمومى جامعه اسلامى آيات مناسبى از قرآن نازل، و دستورات لازم داده مى شد و اين برنامه دقيق انسانى را تكميل مى كرد.(1)