آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

او که پسر دایى معاویه بود، پس از شهادت پدرش در دامان عثمان، نشو و نما کرد ولی به هنگام شورش مردم علیه عثمان، یکى از مخالفان سرسخت عثمان گشت و اهالى مصر را بر علیه او شورانید و ظاهراً در محاصره خانه عثمان و قتل او هم شرکت داشت.

ابوالقاسم محمّد بن ابى حُذَیفة بن عتبه عبشمى، نوه عتبة بن ربیعه (از سران مشرکان)(1) و پسر دایى معاویه بود.(2)
پدر او در مکّه اسلام آورد و محمّد، هنگامى که پدر و مادرش به حبشه مهاجرت کرده بودند، در آن جا به دنیا آمد(3) و پس از شهادت پدرش در دامان عثمان، نشو و نما کرد.(4)
شگفتْ آن که او به هنگام شورش مردم علیه عثمان، یکى از مخالفان سرسخت عثمان گشت(5) و اهالى مصر را بر علیه او شورانید(6) و ظاهراً در محاصره [ خانه ] عثمان و قتل او هم شرکت داشت.(7)
در همین رابطه در تاریخ الطبرى ـ به نقل از زُهْرى ـ آمده است: همان سال که عبد الله بن سعد [ حاکم مصر، براى جنگ با رومیان ]حرکت کرد، محمّد بن ابى بکر و محمّد بن ابى حذیفه نیز [ در سپاه او ] حرکت کردند و عیوب عثمان و بدعت ها و مخالفت هایش با روش ابوبکر و عمر را آشکارا بیان مى کردند و خون او را حلال مى شمردند و مى گفتند: عثمان، عبد الله بن سعد را به کار گمارده است; همان که پیامبر خدا خونش را مباح دانسته و قرآن، کفرش را اعلام داشته است. پیامبر خدا کسانى را بیرون رانده و عثمان، آنها را بازگردانده است و یاران پیامبر خدا را کنار گذاشته و سعید بن عاص و عبد الله بن عامر را بر سرِ کار آورده است.
چون این خبر به عبد الله بن سعد رسید، گفت: همراه ما نیایید.
پس، آن دو با گروهى [ از سپاهیانْ ] همراه شدند که یک مسلمان هم در میان آنها نبود و هنگامى که با دشمنْ برخورد کردند، آن دو، بى حال ترین مسلمانان در جنگ بودند. از آنها درباره این کارشان سؤال شد. گفتند: چگونه همراه کسى بجنگیم که سزاوار نیست حکمش را بپذیریم؟ عبد الله بن سعد را عثمان، به کار گمارده و عثمان چنین و چنان کرده است.
پس سربازان آن لشکر را در جنگیدن، سست کردند و عیب هاى عثمان را سخت برملا نمودند.(8)، (9)