پاسخ اجمالی:
ابن اثیر در کتاب کامل خود می نویسد: عثمان در سال های نخست خلافت خود، و در سرزمین منا، نماز را تمام خواند که با اعتراض شدید امام علی(ع) و دیگران مواجه شد. عبد الرحمن بن عوف از وی انتقاد کرد و گفت: آيا تو با پيغمبر(ص) در اين مكان دو ركعت نخواندى؟ عثمان گفت: آرى!!! عبد الرحمن گفت: پس چرا سنت را رعایت نکردی؟.، عثمان گفت: شنيده ام كه بعضى همه نمازها را دو ركعتی مى خوانند و آن را سنت دانسته اند. عبدالرحمن گفت: این نمی تواند دلیل تغییر حکم باشد. عثمان گفت: من با اجتهاد خود اين را اختيار كردم.
پاسخ تفصیلی:
ابن اثیر یکی از علمای اهل سنت در کتاب کامل خود می نویسد: عثمان در سالهای نخست خلافت خود بسفر حج رفت و خرگاه خود را در محل منى بر پا كرد. در حالی که آن نخستين خيمه و خرگاهی بود كه عثمان آنرا در منى بر پا نمود. بعلاوه بدعتی که او در آنجا انجام داد؛ نماز را تمام خواند در حالی كه بايد براى مسافر دو ركعت باشد و اين نخستين بدعتی بود که در حج اتفاق افتاد از این رو موجب انتقاد شدید مردم قرار گرفت؛ آنگاه به امام علی(علیه السلام) خبر دادند؛ حضرت فرمود: «بخدا سوگند... نقض سنت کردی، چرا که پيغمبر(صلی الله علیه وآله) و شیخین هم نماز را دو ركعتی مىخواندند و تو هنوز در صدر خلافت هستى من نمىدانم ... بكدام سنت رجوع نموده ای».
عثمان گفت: من خود اين عقيده را اختيار كرده ام! (اجتهاد من چنين است).
عبد الرحمن بن عوف هم كه در آن سفر همراه عثمان بود از وی انتقاد کرد و به عثمان گفت: آيا تو با پيغمبر(صلی الله علیه وآله) در اين مكان دو ركعت نخواندى؟ و آيا تو همين دو ركعت را در همين جا با ابو بكر و عمر بجا نياوردى؟
عثمان گفت: آرى!!!
عبد الرحمن بن عوف گفت: پس چرا سنت را رعایت نکردی؟
عثمان گفت: بمن اطلاع دادند كه بعضى از اهل يمن و اوباش نادان! كه براى حج آمده بودند با امام وقت نماز را دو ركعتی خوانده بودند اما هنگام برگشت در بلاد خود نمازهایشان را دو ركعتی می خواندند و می گفتند نماز فقط دو ركعت است و آن را سند و سنت (دائم) دانستند.
عبد الرحمن گفت: در اين كار تو عذر و مجوز ندارى که هر طور بخواهی سنت را تغییر دهی.
اما اينكه مى گوئى حجاج يمن تصور كردند كه نماز بطور دائم حتى در اقامت هم دو ركعت است مردود است زيرا پيغمبر(صلی الله علیه وآله) در آغاز اسلام و در محيط كوچك وحى را تلقى مى كرد و به عده كمى از مسلمين آن را تعليم مى داد و منتشر مى كرد - و باكى از جهل ديگران در جاى دور نداشت - امروز كه اسلام همه جا منتشر شده و قواعد و اصول آن تعميم يافته و ابو بكر و عمر هم همان سنت را بكار برده و فقط دو ركعت نماز (در سفر) خوانده اند چه باكى دارى و حال اينكه اسلام رسوخ و تعميم يافته است؟
عثمان گفت: من اين عقيده را [با اجتهاد خود] بكار بردهام. عبد الرحمن هم از نزد او خارج شد و براى ياران خود دو باره نماز را به صورت دو ركعتی خواند.(1)
همچنین ابن خلدون در تاریخ خود می نویسد: عبد الرحمان بن عوف از عثمان سبب اتمام نماز را پرسيد، عثمان گفت: شنيده ام كه بعضى از حاجيان يمن و بدويان به هنگامى كه مقيم هستند، از روى نماز من، همه نمازهاى خود را دو ركعت مى خوانند. و من از مكه زن گرفته ام و در طائف اموالى دارم. عبد الرحمان اين استدلال را نپذيرفت و گفت: زنى كه در مكه دارى هر وقت تو در آنجا سكنى كنى، سكنى مى كند و هر وقت بيرون آيى بيرون مى آيد. مالى هم كه در طايف دارى در فاصله اى است كه نبايد نماز را به قصر خواند. اما حاجيان يمن ديده اند كه رسول خدا (صلی الله علیه وآله) و عمر و ابو بكر در منى و عرفات چگونه نماز مى خوانده اند.
عثمان گفت:( به هر حال) اين رأى من است.(2)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.