آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

قاضی عبدالجبّار گفته: عمر طبق آیاتی مثل: «تا اسلام را بر همه آیین ها غالب گرداند» و...، براین باور بود که پیامبر(ص) باید در زمان حیاتش بر همه ادیان پیروز شود و چون این مسئله تحقق نیافته بود، به ناچار گفت: پیامبر(ص) نمرده. پاسخ: اگر انکار او به انکار اصل مرگ پیامبر(ص) برگردد، هیچ عاقلی تردید ندارد که هر انسانی می میرد. و اگر به انکار مرگ پیامبر(ص) در این موقعیت و قبل از نابودی همه ادیان برگردد، پس چرا ابوبکر طبق آیه «تو خواهی مرد و آنان نیز می میرند» آنرا ممکن دانست؟

 قاضی القضاة در مقام دفاع از انتقاد کسانی که می گویند: چرا عمر مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) را انکار کرد؟، می گوید: چون عمر این آیات را خوانده بود که می فرماید: «لِیُظهِرَهُ عَلَی الّدِینِ کُلِّه»ِ(1)؛ (تا آن را بر همه آیین ها غالب گرداند) وَ «لِیُبَدِّلَنَّهُم مِن بَعدِ خُوفِهِم اَمناً»؛ (و ترس آنان را به امنیت تبدیل نماید)(2)، براین باور بود که پیامبر(صلي الله عليه و آله) بایستی در زمان حیات خود بر همه ادیان پیروز شود و چون مسئله تحققّ نیافته، پس پیامبر(صلي الله عليه و آله) نباید بمیرد؛ بنا براین به ناچار گفت که پیامبر(صلي الله عليه و آله) نمرده است. و وقتی ابوبکر برای او آیه «اِنّک مَیّت و اِنَّهم لَمَیِّتون»؛ (ای پیامبر تو می میری و آنها نیز می میزند) را قرائت کرد، عمر متوجه مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) شد.
در پاسخ به این دفاعیّه باید گفت: عمر با این انکار، یا خواسته است اصل مرگ را انکار نماید، و این که پیامبر(صلي الله عليه و آله) هرگز نمی میرد، و یا این که منکر مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) در این حال و زمان است، زیرا هنوز دین او بر همه ادیان پیروز نشده است.
در صورتی که انکار او به اصل مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) برگردد، این از مسائلی است که هیچ انسان عاقلی در آن تردید ندارد و یقین به این که هر انسانی می میرد، برای هیچ کس قابل تردید نیست، و نیز مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) از نظر اسلام امری واضح و روشن بود، و نیازی نبود که در این رابطه آیاتی از سوی ابوبکر خوانده شود، تا این مسئله روشن و آشکار گردد.
و اگر انکار عمر، به انکار مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) در این موقعیت برگردد، به این معنا که قبل از نابودی همه ادیان، پیامبر(صلي الله عليه و آله) از دنیا نمی رود، اولین اشکالی که وارد می شود، در نوع استدلال ابوبکر است، که چرا از این آیه (تو خواهی مُرد و آنان نیز می میرند)،(3) استفاده نموده است؟ زیرا عمر اصل مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) را، در این فرض، انکار ننموده، و تنها، انکار او به خاطر جلو افتادن مرگ پیامبر(صلي الله عليه و آله) است، و آیه یاد شده و نظیر آن، متعرض تأخیر و تقدیم رحلت پیامبر(صلي الله عليه و آله) نشده، و فقط اصل مرگ را برای پیامبر(صلي الله عليه و آله) ممکن می شمارد.
بنابراین بایستی این انکار از جانب عمَر علتی غیر از آنچه قاضی القضاة ذکر کرد، داشته باشد.(4)