پاسخ اجمالی:
مورخین در کتاب های خود نوشته اند: عمر به شایستگی امام علی(ع) در خلافت بر مسلمین اعتراف کرده است. کتاب استیعاب روایت کرده که عمر به ابن عباس گفت: به خدا سوگند، اگر علی بن ابیطالب حکومت مسلمانان را به عهده گیرد، آنان را به طریق روشن هدایت می کند و او سزاوارترینِ مردم به خلافت است؛ امّا قریش، او را تحمّل نمى کند.
پاسخ تفصیلی:
در کتاب «الکامل فى التاریخ» که یکی از مشهورترین و جامعترین کتب درباره تاریخ اسلام است، می نویسد: عمر گفت... من گمان مى کنم [از میان اعضای شورا] کسى جز یکى از این دو مرد على و عثمان بخلافت انتخاب نشود. اگر عثمان بخلافت برسد که او مرد سهل انگار است و اگر على خلیفه شود که مردى شوخ طبع مى باشد ولى او احق و اولى به خلافت است.(1)
در کتاب تاریخ طبری نقل شده است که عمر گفت: «... چنان می پندارم که یکى از این دو مرد (على و عثمان) به خلافت مى رسد: ولی اگر عثمان خلیفه شود مردى سست راى است و اگر على خلیفه شود می تواند مردم را به راه حقشان ببرد.(2)
در کتاب استیعاب از ابن عبّاس روایت شده است که عمر گفت: «...ای ابن عباس به خدا سوگند، اگر علی بن ابیطالب حکومت مسلمانان را به عهده بگیرد، آنان را به راه مى آورد و طریق روشن را مى پیماید،... و او سزاوارترینِ مردم به خلافت است؛ امّا قریش، او را تحمّل نمى کنند؟!. (3)
همچنین شرح نهج البلاغة ـ به نقل از ابن عبّاس ـ می نویسد؛ عمر گفت: نمی دانم که پس از خود، این امارت را براى چه کسى قرار دهم. سپس گفت: ای ابن عباس شاید تو، سَرورت (علی) را شایسته آن مى بینى. گفتم: با آن جهاد و سابقه و علمش، چه چیزى جلوى او را مى گیرد؟ عمر گفت: درست مى گویى به خدا سوگند، اگر حکومتشان را به عهده بگیرد، آنان را به راه روشن و صراط مستقیم مى برد و مردم را به عمل به کتاب پروردگارشان و سنّت پیامبرشان وادار می نماید. (4)
و نیز کتاب مصنَّف ـ به نقل از عبد الرحمان قارى ـ می نویسد: عمر بن خطّاب با مردى از انصار نشسته بود به وى گفت: ... به خدا سوگند، علی سزاوارترینِ مردم است. اگر او سرپرست آنها باشد، در راه حق، برپایشان مى دارد. (5)
همچنین در کتاب الإمامة و السیاسة ـ به نقل از عمر بن خطّاب است که در مورد صفات اعضای شورا گفت: ... اگر حکومت به علی سپرده شود، او شایسته ترین فرد براى بر پا داشتن حق و راه مستقیم هست.(6).(7)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.