آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابن کثیر معتقد است ابوبکر در لشکر اسامه نبوده و استدلالش این است که چگونه ممکن است ابوبکر در سپاه اسامه در منطقه ای بیرون از شهر حضور داشته باشد و در عین حال پیامبر او را به امامت نماز جماعت مردم گمارده باشد. اما این نظر با قول بیشتر مورخین حتی مورخین بی طرف و غیرعلاقه مند به شیعه مبنی بر حضور ابوبکر در لشکر اسامه منافات دارد. ابن ابی الحدید نظر برخی از برجسته ترین مورخین را نقل کرده و نهایتا نتیجه می گیرد ابوبکر در سپاه اسامه حضور داشته.

«ابن کثیر» گوید: خیلی از مهاجرین صدر اسلام و انصار در سپاه اسامه شرکت داشتند، و «عمر» نیز از بزرگترین آنان بود، و آن که گوید: «ابوبکر» در میان سپاه بوده اشتباه کرده است، زیرا وقتی بیماری پیامبر اکرم(صلي الله عليه و آله) شدت یافت و لشگر اسامة در «جرف» مستقر گردید، حضرت به ابوبکر دستور داد تا با مردم نماز بخواند، چگونه ممکن است امام مسلمین در ضمن سپاه باشد؟ و اگر فرض شود شرکت داشته، پیامبر(صلي الله عليه و آله) او را به خاطر نماز استثناء نموده است(1).

در پاسخ به این شبهه می گوییم: حضور ابوبکر در سپاه اسامة مطلبی است که تاریخ نویسان آن را ذکر نموده ­اند؛ از آن جمله «بلاذری» درتاریخ خود آن را بیان داشته، او کسی است که هرگز به او نسبت جانبداری از شیعه داده نمی ­شود، وی می ­گوید: ابوبکر وعمر هردو در سپاه اسامه بودند(2). همچنین ابن کثیر در کامل(3) و ابن سعد در طبقات(4) به حضور ابوبکر تصریح دارند.

«ابن ابی الحدید» در این مورد می گوید: برخی از تاریخ نویسان حضور ابوبکر را تأیید کرده، و برخی آن را تأیید ننموده اند «ابو جعفر محمد بن جریر طبری» نگفته که ابوبکر جزء سپاه اسامة بوده، بلکه او فقط از حضور عمر یاد نموده است»(5) امّا باید گفت، طبری با این جمله که: «کسانی که در اوایل هجرت به مدینه آمده بودند همگی در سپاه حضور داشتند» جای تردید نمی گذارد که ابوبکر نیز در سپاه اسامة حضور داشته و ما از ابن ابی الحدید در شگفتیم که چگونه دچار تردید شده است و کتاب «مغازی» «واقدی» را به عنوان نمونه ذکرکرده است؛ متن گفته واقدی این است «وَلَم یَبقِ أحَدٌ مِنَ المُهاجِرینِ الاوِّلینِ اِلاِّ انتَدَبَ فی تِلکَ الغَزوَة»: کسی از مهاجرین اوّلیه نماند مگر اینکه به سپاه اسامة پیوست(6) آیا این جمله واقدی به این معناست که ابوبکر حضور نداشت؟(7) و آیا این گفته واقدی که می­ گوید: «کسی از مهاجرین اوّلیه باقی نماند مگر آنکه به سپاه اسامة پیوست»، دلالت بر حضور ابوبکر در سپاه اسامة ندارد زیرا بنابر گفته همه مورخین او از اولین مهاجرین بود که به مدینه هجرت کرد.

به خصوص این که ابن ابی الحدید خود می­ گوید: «بسیاری از راویان حدیث نقل کرده اند که ابوبکر در ضمن سپاه اسامة بوده»، و او فقط گفته واقدی و طبری را که از حضور ابوبکر سخنی نگفته اند، برای عدم حضور ابوبکر مورد استناد قرار داده.(8) و در جای دیگر می ­نویسد: کسی از چهره های سرشناس مهاجر وانصار نماند، مگر اینکه در سپاه اسامة شرکت داشت که از آن جمله ابوبکر وعمر بودند(9).

از مطالب گفته شد نتیجه می گیریم که گفتار ابن کثیر مبنی بر عدم حضور ابوبکر در سپاه اسامه برداشت شخصی اوست و تاریخ نویسان بر خلاف عقیده او قائل به حضور ابوبکر هستند و دستور پیامبر به ابوبکر برای نماز نیز از روایات ساختگی است.(10)