آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خوارزمى، حافظ ابومؤیّد و ابومحمّد موفّق بن احمد بن ابوسعید اسحاق بن مؤیّد مکّى حنفى، معروف به اخطب خوارزم است. او فقيه، حافظ، محدِّث، خطيب، آشنا به سيره و تاريخ ، اديب و شاعر بود. وي خطبه ها و اشعار مدوّنى دارد. هفت کتاب وى مشهور شده از جمله  کتاب فضائل امير المؤمنين(ع) که اين کتاب را بسيارى از ائمه حديث از مؤلّف روايت کرده اند. وي حدود سال 484 متولّد شده، و  در سال 568 وفات کرده است.

وى حافظ ابومؤیّد و ابومحمّد موفّق بن احمد بن ابوسعید اسحاق بن مؤیّد مکّى حنفى ، معروف به اخطب خوارزم است.
او فقیه، داراى علم فراوان ، و حافظ مشهور، و محدِّث و داراى روایات زیاد، خطیب خوش آوازه ، ماهر در علوم عربى ، فردى آشنا به سیره و تاریخ ، و ادیب و شاعر بود. او خطبه ها و اشعار مدوّنى دارد(1) .
برخى از اساتید وى عبارتند از :
حافظ نجم الدین عمر بن محمّد بن احمد نسفى ، متوفّاى (537) ; و ابوالقاسم جارالله محمود بن عمر زمخشرى متوفّاى (538) .
و آن گونه که در «مقابس»(2) آمده از کسانى که از او نقل روایت کرده اند عبارتند از: ابو جعفر محمّد بن على بن شهر آشوب سَرَوى مازندرانى، متوفّاى (588). و بنابر آنچه که در آغاز کتاب «مناقب»(3) آمده است، بین این دو، نامه نگارى واقع شده است .
مهارت وى در فقه، حدیث، تاریخ، ادبیّات و علوم گوناگون دیگر، و شهرت زیاد وى در عصر خویش، و نامه نگارى هایى که با استادان فنون مختلف داشته، مستلزم آن بود که تألیفات فراوان داشته باشد؛ ولى تنها هفت کتاب وى مشهور شده است که بیشتر آنها هم به مرور زمان از بین رفته است. آن کتابها عبارتند از:
1 ـ کتاب «مناقب الإمام أبی حنیفة» .
2 ـ کتاب «ردّالشمس لأمیر المومنین على(علیه السلام)» .
ابو جعفر بن شهر آشوب که معاصر وى و راوى از اوست ، این کتاب را در «مناقب»(4) خود ذکر کرده است .
3 ـ کتاب «الأربعین فی مناقب النبیّ الأمین و وصیّه امیر المؤمنین(علیه السلام)» بنابر آنچه که در مقتل اوست . ابوجعفر ابن شهر آشوب این کتاب را از او روایت کرده است(5) .
4 ـ کتاب «قضایا امیر المؤمنین(علیه السلام)»؛ ابن شهر آشوب از این کتاب در «مناقب»(6) نام برده است.
5 ـ کتاب «مقتل الإمام السبط الشهید(علیه السلام)» بنابر آنچه که در «الإجازات» است ، جمال الدین بن معین این کتاب را از او روایت کرده است .
6 ـ دیوان شعر؛ در «کشف الظنون» آمده است :
دیوان او خوب است و او در زمینه شعر با معاصرانِ خود هم ردیف بوده است(7) .
7 ـ کتاب «فضائل امیر المؤمنین(علیه السلام)» که معروف به «المناقب» است. و در سال (1224) چاپ شده است. این کتاب را بسیارى از ائمه حدیث از مؤلّف روایت کرده اند .
نامبرده بنابر آنچه در «بغیة الوعاة» آمده، در حدود سال (484) متولّد شده، و بنابر آنچه که در همین کتاب از قفطى نقل شده در سال (568) وفات کرده است(8) .(9)