آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابوبکر احمد بن حسین بن على بن عبدالله بن موسى بیهقى خسروجردى، شیخ خراسان بود. او پیشوا و حافظ و فقیهى شافعى و یگانه زمان خود بود که در دانشهاى گوناگون یکتاى معاصران خویش و در شمار بزرگ ترین اصحاب حاکم نیشابورى در علم حدیث است و در علوم دیگر از حاکم نیز بالاتر است. او در فنّ حدیث، کتابهاى پر شمارى که نظیرش پیش از او نوشته نشده بود به نگارش در آورد. بیهقی سال 384 متولّد و سال 458 در گذشت.

ابوبکر احمد بن حسین بن على بن عبدالله بن موسى بیهقى خسروجردى، شیخ خراسان بود.
سمعانى در شرح حال او مى گوید: بیهقى پیشوا و فقیه و حافظ بود. وى نصوص شافعى را دنبال مى کرد و کتابى در این باره فراهم آورد و آن را «المبسوط» نامید. استاد حدیث او حافظ، حاکم ابوعبدالله، محمّد بن عبدالله؛ و معلّم فقهش ابوالفتح، ناصر بن محمّد عمرى مروزى بود. وى احادیث فراوانى شنید و در این فنّ، کتابهاى پر شمارى ـ که نظیرش پیش از او نوشته نشده بود ـ به نگارش در آورد؛ کتابهایى که اکنون در میان مردمان، مشهور و متداول است. من برخى از آنها را شنیده ام و با ده تن از شاگردان او ـ که از وى برایم حدیث نقل کردند ـ دیدار کرده ام. بیهقى در ماه شعبان سال 384 متولّد شد و در سال 458 در گذشت.(1)
و نیز ابن خلکّان در وصف او مى گوید: بیهقى فقیهى شافعى، حافظى بزرگ و نامى، یگانه زمان خود و کسى است که در دانشهاى گوناگون یکتاى معاصران خویش بود. وى در شمار بزرگ ترین اصحاب حاکم نیشابورى در علم حدیث است و در علوم دیگر از حاکم نیز بالاتر است. او نخستین کسى است که نصوص امام شافعى ـ رضی الله تعالى عنه ـ را در ده مجلّد گردآورد. بیهقى به اندکى از دارایى دنیا قانع بود. امام الحرمین درباره اش گفته است: «شافعى بر همه شافعیان منّت دارد مگر بیهقى؛ به راستى این بیهقى است که بر شافعى منّت دارد.» وى بر روش پیشینیان بود و گروهى از بزرگان از او حدیث آموختند(2).(3)