آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در خطبه ای که به جابیه معروف است و با سند صحیح از خلیفه دوم نقل شده، می بینیم که مرجع او در سوالات قرآنی، سوالات درباره حلال و حرام و سوالات درباره ارث و...، دیگران (از جمله امام علی(ع)) بوده اند و او مردم را به آنها ارجاع می داده است و فقط در مساله اموال و سوالات مربوط به آن به عنوان نگهبان آنها خود را مرجع معرفی می کند.

از على بن رباح لخمى نقل شده است: عمر براى مردم خطبه اى در «جابیه» ایراد کرد و گفت : «من أراد أن یسأل عن القرآن فلیأتِ اُبیّ بن کعب، ومن أراد أن یسأل عن الحلال والحرام فلیأتِ معاذ بن جبل، ومن أراد أن یسأل عن الفرائض فلیأتِ زید بن ثابت، ومن أراد أن یسأل عن المال فلیأتنی فإنّی له خازن. وفی لفظ: فإنّ الله تعالى جعلنی خازناً وقاسماً»(1)؛ (هر کس سؤال قرآنى دارد به ابىّ بن کعب، و هر کس سؤال از حلال و حرام دارد به معاذ بن جبل، و هر کس سؤال از فرائض (ارث) دارد به زید بن ثابت، و هر کس سؤال از اموال دارد به من مراجعه نماید؛ زیرا من خزینه دار اموالم. و در عبارت دیگر آمده است: زیرا خداى تعالى مرا نگهبان و مقسِّم اموال قرار داده است) .
در این خطبه ثابت و منقول از خلیفه که با سند صحیح روایت شده و راویان آن همه ثقه اند، اعتراف به این است که در آن علوم سه گانه تنها آن سه نفرِ یاد شده، مرجع خلیفه بوده اند و خلیفه وظیفه اى جز نگهبانى اموال نداشته است.(2)