آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

یکی از شخصیّت هاى بزرگ اسلامى که تنها به جرم پیروی از حضرت علی(ع) توسّط معاویه به شهادت رسید، جناب «عمرو بن حَمِق خُزاعى» است. او در کلام ائمه(ع) به عنوان یکی از یاران ویژه امام علی(ع) معرفی شده است. معاویه او را نزدیک به دو سال تعقیب کرد و در این مدت همسرش را زندانی ساخت و سرانجام در موصل دستگیر و به طرز فجیعی به شهادت رسید. شهادت او مورد اعتراض امام حسین(ع) قرار گرفت.

یکی از شخصیّت هاى بزرگ اسلامى که توسّط معاویه به شهادت رسید، جناب «عمرو بن حَمِق خُزاعى» است.
وى از اصحاب رسول گرامى خدا(صلى الله علیه وآله) بود و مطابق نقل محدّثان و مورّخان روزى با مقدارى شیر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) را سیراب کرد، آن حضرت در حقّ وى چنین دعا کرد: «اَللّهُمَّ مَتِّعْهُ بِشَبابِهِ»؛(خدایا او را از جوانى اش بهره مند ساز!) عمرو نیز به برکت این دعا، هشتاد سال بر او گذشت، ولى موى سپیدى در سر و رویش دیده نشد.(1)
وى از شیعیان خاصّ امیرمؤمنان(علیه السلام) بود. امام کاظم(علیه السلام) هنگامى که حواریّون و یاران ویژه امیرمؤمنان(علیه السلام) را بر مى شمارد، از عمرو بن حمق نیز نام مى برد.(2)
امیرمؤمنان(علیه السلام) در جنگ صفّین پس از اعلام آمادگى و وفادارى خالصانه عمرو، به وى فرمود:
«لَیْتَ أَنَّ فِی جُنْدِی مِائَةٌ مِثْلُکَ»؛ (کاش در میان لشکریانم یکصد نفر همانند تو بودند.)(3)
عمرو بن حمق به سبب عشق و ارادت به على(علیه السلام) مورد بُغض معاویه قرار داشت، تا آن که معاویه در زمان خلافت خویش، وى را مورد تعقیب قرار داد. عمرو از شهر خویش گریخت; ولى معاویه با وقاحت تمام همسرش «آمنه» را به مدّت دو سال در زندان دمشق حبس کرد، تا آن که عمّال معاویه عمرو را در منطقه «موصل» دستگیر کردند;(4) و او را به طرز فجیعى به شهادت رساندند و سرش را براى زیاد و او نیز براى معاویه فرستاد!
مورّخان نوشته اند: نخستین سرى که در اسلام شهر به شهر گردانده شد، سرِ «عمرو بن حمق خُزاعى» بود!
ابن سعد در طبقات به نقل از شعبى (از بزرگان تابعین) مى نویسد: «أَوَّلُ رَأْس حُمِلَ فِى الاِسْلامِ رَأْسُ عَمْرِو بْنِ الحَمِقِ».(5)
به دستور معاویه سر بریده «عمرو» براى همسرش در زندان فرستاده شد. مأموران سنگدل حاکم شام، سر آن شهید را به دامن آمنه انداختند و آمنه نیز کلماتى آتشین و با حزن و اندوه در فراق شوهرش بیان کرد.(6)
امام حسین(علیه السلام) در نامه اش به معاویه به شهادت عمروبن حمق اشاره کرده و از آن بزرگمرد به عظمت یاد مى کند و مى فرماید:
«أَوَ لَسْتَ بِقاتِلِ عَمْرِو بْنِ الْحَمِقِ، اَلَّذِی أَخْلَقَتْ وَ أَبْلَتْ وَجْهَهُ الْعِبادَةُ»؛ (آیا تو قاتل عمروبن حمق نیستى; همان مردى که کثرت عبادت چهره اش را فرسوده کرده بود).(7)
آرى; معاویه با کشتن شیعیان على(علیه السلام) به ویژه افراد بانفوذ و ایجاد ترس و وحشت میان آنان، در پى انتقام از امیرمؤمنان على(علیه السلام) و در واقع انتقام از اسلام راستین برآمد، تا بتواند به «خطّ اموى» استحکام بیشترى ببخشد و راه را براى خودکامگى هایش هموارتر سازد.(8)