آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

خداوند در آیه 4 سوره «قلم» در توصیف پیامبر(ص) مى فرماید: «تو صاحب اخلاق عظیم و برجسته اى هستى». بعضى از مفسران، خلق عظیم پیامبر(ص) را به «صبر در راه حق، گستردگى بذل و بخشش، تدبیر امور، رفق و مدارا، و تحمل سختى ها در مسیر دعوت به سوى خدا، عفو و گذشت، و جهاد در راه پروردگار، و ترک حسد و حرص» تفسیر کرده اند، گرچه همه این صفات در پیامبر(ص) بود، ولى «خُلُق عظیم» او، منحصر به اینها نبود.

خداى متعال در آیه 4 سوره «قلم» در توصیف پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: (تو صاحب اخلاق عظیم و برجسته اى هستى)؛ «وَ إِنَّکَ لَعَلى خُلُق عَظِیم» .
اخلاقى که، عقل در آن حیران است، لطف و محبتى بى نظیر، صفا و صمیمیتى بى مانند، صبر و استقامت و تحمل و حوصله اى توصیف ناپذیر.
اگر مردم را به بندگى خدا دعوت مى کنى، تو خود بیش از همه عبادت مى نمائى، و اگر از کار بد بازمى دارى، تو قبل از همه خوددارى مى کنى، آزارت مى کنند و تو اندرز مى دهى، ناسزایت مى گویند و براى آنها دعا مى کنى، بر بدنت سنگ مى زنند و خاکستر داغ بر سرت مى ریزند و تو براى هدایت آنها دست به درگاه خدا برمى دارى.
آرى، تو کانون محبت، عواطف و سرچشمه رحمتى.
«خُلُق» از ماده «خلقت» به معنى صفاتى است که از انسان جدا نمى شود، و همچون خلقت و آفرینش انسان مى گردد.
بعضى از مفسران، خلق عظیم پیامبر(صلى الله علیه وآله) را به «صبر در راه حق، گستردگى بذل و بخشش، تدبیر امور، رفق و مدارا، و تحمل سختى ها در مسیر دعوت به سوى خدا، عفو و گذشت، و جهاد در راه پروردگار، و ترک حسد و حرص» تفسیر کرده اند، گر چه همه این صفات در پیامبر(صلى الله علیه وآله) بود، ولى «خُلُق عظیم» او، منحصر به اینها نبود.
در بعضى از تفاسیر نیز، «خُلُق عظیم» به «قرآن» یا «آئین اسلام» تفسیر شده است که، مى تواند از مصادیق مفهوم وسیع فوق باشد، به هر حال، وجود این «خُلُق عظیم» در پیامبر(صلى الله علیه وآله)، دلیل بارزى بر عقل و درایت آن حضرت و نفى نسبت هاى دشمنان بود.(1)