آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در رویکرد منطقی به برهان نظم، و با مطالعه دستگاه هاى مختلف جهان هستى در مى  یابیم که درتمام هستی، نظم و حساب دقیقى حکمفرماست و هر موجودى در مسیرى معیّن و به سوى هدفى مشخّص، پیش مى رود (صغری). این گونه پدیده نمى-تواند معلول تصادف باشد (کبری). بنابراین، جهان آفرینش، معلول یک مبدأ بزرگ علم و قدرت است که از روى هدف و اراده مشخّصىی، به آفرینش هستی پرداخته است.

هر گاه بخواهیم این دلیل را به صورت صغرى و کبرى در شکل منطقى بررسى کنیم، باید چنین بگوییم:
صغرى: هنگامى که موجودات و دستگاه هاى مختلف جهان پهناور هستى را مورد مطالعه قرار مى دهیم، در مى یابیم که آنها نه تنها در هم و بر هم نیستند، بلکه در تمام گوشه و کنار جهان، از موجودات بى نهایت ریز تا کهکشان ها و آسمان هاى بى نهایت وسیع، نظم و حساب دقیقى حکمفرماست؛ سراسر جهان تحت قوانین معیّنى اداره مى شود و در میان دستگاه ها و پدیده هاى آن، همکارى و هماهنگى حیرت انگیزى برقرار است؛ هر موجودى در مسیرى معیّن و به سوى هدفى مشخّص، پیش مى رود و همه از یک نظام شگفت آور ـ که سراسر جهان هستى را فرا گرفته ـ حکایت مى کنند.
کبرى: هر دستگاه و پدیده اى که چنین باشد نمى تواند معلول تصادف (علل فاقد شعور و عوامل بى عقل و هدف) باشد و همیشه نظم، از یک منبع عقل، شعور، علم، هدف و قدرت حکایت مى کند و این موضوع نیز با چند دلیل و بیان به طور کامل روشن گردید.
نتیجه: تمام موجودات و دستگاه هاى کوچک و بزرگ جهان، معلول یک مبدأ بزرگ علم و قدرت است که از روى هدف و اراده مشخّصى، چرخ هاى عظیم آفرینش را به گردش در آورده است و در پشت دستگاه حیرت آور مجموعه علل و قوانین طبیعت، آفریدگار و خداى دانا و توانایى وجود دارد که سرچشمه هستى جهان و پدید آورنده تمام علّت ها و نظم دهنده تمام قوانین عالم است.(1)