آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

تمثیل، شیوه ای زیبا و قابل فهم برای بیان حقایق است. قرآن در قالب مثال حقایقی را مطابق با فهم عموم انسان ها بیان کرده است که از فصاحت و بلاغت قرآن پرده برمی دارد و جهانی از معارف را در قالب مثال های زیبا بیان می کند.

یکی از بهترین شیوه های بیان حقایق تمثیل است که در عین زیبایی قابل فهم برای همه می باشد. در قرآن حقايق بسياري در قالب مثال بيان شده است، مانند آنچه درباره انفاق فى سبيل الله و تشبيه آن به دانه ها و خوشه ها شده (سوره بقره، آيه 261)، و آنچه درباره اعمال ريايى و تشبيه آن به بارانى كه بر سنگ خارايى كه مختصرى خاك بر روى آن است مى ريزد و مى شويد و از بين مى رود، در حالى كه اعمال خالصانه همچون بارانى است كه بر سر زمين پربارى كه در معرض تابش آفتاب و هواى آزاد است ريزش پيدا مى كند (سوره بقره، آيه هاى 264 و 265)، و آنچه در مورد اعمال كفّار و تشبيه آن به خاكستر در برابر باد (سوره ابراهيم، آيه 18) يا تشبيه به سراب (سوره نور، آيه 39) يا ظلمت هاى متراكمى كه در دريا و هنگام شب در حالى كه ابر آسمان را فرا گرفته (سوره نور، آيه 40)، و آنچه در مورد اعمال منافقان و تشبيه آنها به كسى كه در يك شب ظلمانى در يك بيابان خالى راه را گم كرده، و رعد و برق ها او را به لرزه در مي آورد، لحظه اى در پرتو تابش برق همه جا را روشن مى بيند و تا مى خواهد تصميم به حركت بگيرد، مجدداً همه جا در نظر او ظلمانى مى شود (سوره بقره، آيه هاى 19 و 20)، و آنچه در مورد چگونگى تكيه كردن بت پرستان بر بت هاى فاقد شعور و قدرت، و تشبيه آن به خانه عنكبوت (سوره عنكبوت، آيه 41)، و آنچه در مورد تشبيه غيبت كنندگان به كسانى كه گوشت برادر از دست رفته خود را مى خورند (سوره حجرات،آيه 12)، و بالاخره آنچه درباره ذات پاك خداوند، كه نور آسمان ها و زمين است، و تشبيه آن نور به چراغى با مشخصات ويژه، توأم با انواع ظرافت ها آمده (سوره نور، آيه 35) و موارد زياد ديگرى كه ذكر همه آنها به طول مى انجامد، مى تواند از فصاحت و بلاغت قرآن پرده بر دارد و ما را به دنياى وسيعى از ارزش ها و ضد ارزش هايى كه در حيات خود با آن روبرو هستيم آشنا سازد، و جهانى از معارف را در قالب مثال هاى زيبا تبيين كند.(1)