آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امامت در اسماعیلیه به پنج درجه تقسیم شده است: 1- امام مقیم: امام مقیم مربى ناطق دور بعد است و عهده دار تربیت وى تا رسیدن به مقام ناطقیّت است. 2- امام اساس: جانشین هر پیامبر اولوالعزم به عنوان «اساس» آن دوره شناخته مى شود که از آن به وصى یا صامت نیز تعبیر شده است. 3- امام متم: هفتمین امام در هر دوره را امام متم گویند. او تمام کمالات و خصوصیات شش امام قبلى را دارا است. 4- امام مستقر: امامى که امامت در فرزندان او ادامه یابد و حامل نورالهى باشد. 5- امام مستودع: امامى که امامت در نسل او ادامه نیابد.

درجات امامت در اسماعیلیه به پنج درجه تقسیم شده و آن ها پنج نوع امام دارند.
الف) امام مقیم: امام مقیم کسى است که مربى ناطق دور بعد است و عهده دار تربیت وى تا رسیدن به مقام ناطقیّت است. ابوطالب پدر گرامى حضرت امیر(علیه السلام) به عنوان امام مقیم دور ششم یعنى دور اسلام است.
ب) امام اساس: جانشین هر پیامبر اولوالعزم به عنوان «اساس» آن دوره شناخته مى شود که از آن به وصى یا صامت نیز تعبیر شده است. اساس به غیر احاطه بر علوم باطنى و بواطن مردم، امامان بعدى نیز از نسل وى هستند.
ج) امام متم: هفتمین امام در هر دوره را امام متم گویند. او تمام کمالات و خصوصیات شش امام قبلى را دارا است.متم، امام ناطق دور بعد نیز شده و شریعت جدید مى آورد.
د) امام مستقر: امامى که امامت در فرزندان او ادامه یابد و حامل نورالهى باشد، امام مستقر نامیده مى شود. یعنى نور الهى و امامت در فرزندان وى مستقر شده است. امام مستقر مى تواند در دوره ستر ظهور کند و مى تواند در دوره کشف، بنابراین طبق اقتضائات زمانى، به امام دوره ستر یا امام دوره کشف مشهور مى شود.
هـ) امام مستودع: امامى که امامت در نسل او ادامه نیابد و فقط خود او امام باشد، امام مستودع گویند. زیرا مقام امامت در او به ودیعه و امانت گذاشته شده است، تا به صاحب اصلى اش یعنى امام مستقر برسد. در نگاه اسماعیلیان، امام حسن مجتبى(علیه السلام)، امام موسى کاظم (علیه السلام) و گاه محمدبن حنفیه، امام مستودع هستند. برخى برآنند که امام مستودع یعنى امام حفاظتى، یعنى در دوره هایى که جان امام در خطر است و امام واقعى مستور است، امام مستودع کارهاى امامت را به عهده گرفته و انجام مى دهد. بنابراین امام مستودع در برخى از زمان ها وجود نداشته و در برخى ازمنه، اقتضاى آن را دارد. (1)