آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در نهج البلاغه، صفاى دل و صدق نیّت از اسباب بصیرت شمرده شده. مؤمنان پاکدل، مسائلى را مى بینند که از دیگران پنهان است و این حقیقتى است که هم در قرآن مجید به آن اشاره شده و هم در روایات اسلامى. قرآن مى گوید: «اگر تقوا پیشه کنید خداوند وسیله شناخت حق از باطل را براى شما قرار مى دهد».

امام علی(علیه السلام) در بخشی از خطبه چهارم نهج البلاغه به نکته مهمّى اشاره فرموده است و آن این که: «صفاى دل و صدق نیّت از اسباب بصیرت و روشن بینى است» مؤمنان پاکدل، مسائلى را مى بینند که از دیگران پنهان است و این حقیقتى است که هم در قرآن مجید به آن اشاره شده و هم در روایات اسلامى، قرآن مى گوید: «اِنْ تَتَّقُوا اللهَ یَجْعَلْ لَکُمْ فُرْقاناً»؛ (اگر تقوا پیشه کنید خداوند وسیله شناخت حق از باطل را براى شما قرار مى دهد و به وسیله نور تقوا مى توانید، حق و باطل را در پنهان ترین چهره هایش بشناسید). (1)
در حدیث معروفى که از پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) نقل شده، مى خوانیم: «اِتَّقُوا فِراسَةَ الْمُؤمِنِ فَاِنَّهُ یَنْظُرُ بِنُورِ اللهِ»؛ (از هوشیارى مؤمن بپرهیزید که او به کمک نور خدا مى بیند)، (2) و در حدیث دیگرى از امام «على بن موسى الرّضا»(علیه السلام) مى خوانیم: «مامِنْ مُؤمِن الاّ وَلَهُ فِراسَة یَنْظُرُ بِنُورِ اللهِ عَلى قَدْرِ ایمانِهِ وَ مَبْلَغِ اِسْتِبْصارِهِ وَ عِلْمِهِ وَ قَدْ جَمَعَ اللهُ لِلاَئِمَّة مِنّا ما فَرَّقَهُ فى جَمیعِ الْمُؤمِنینَ وَ قالَ عَزَّوَجَلَّ فى کِتابِهِ: اِنَّ فى ذلِکَ لآیات لِلْمُتَوَسِّمینَ»؛ (هیچ مؤمنى نیست مگر این که هوشیارى خاصّى دارد که با نور الهى به اندازه ایمان و مقدار بصیرت و علم خود مى بنید و خداوند براى امامان اهل بیت(علیهم السلام) آنچه را به همه مؤمنان داده است قرار داده، و در همین زمینه در کتابش فرموده: در این، نشانه هایى است براى هوشیاران).
سپس افزود: «نخستین متوسّمان (هوشیاران روشن بین) رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) سپس امیرمؤمنان(علیه السلام) و بعد از او حسن و حسین(علیها السلام) و امامان از فرزندان حسین(علیهم السلام) تا روز قیامتند». (3)
جالب این که: امام على بن موسى الرضا(علیه السلام) همه این سخنان را در پاسخ کسى فرمود که سؤال کرده بود: چگونه شما از قلوب مردم آگاه مى شوید و خبر مى دهید؟!
در حقیقت حقایق جهان پرده اى ندارد، این ما هستیم که به خاطر هوا و هوسها و وسوسه هاى شیطانى پرده در برابر چشم قلب خود ایجاد مى کنیم و اگر با نور تقوا و ایمان این پرده ها کنار رود همه چیز آشکار است.
چنان که در حدیثى از پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله وسلم) آمده است: «لَولا اَنَّ الشَّیاطینَ یَحْوُمُونَ اِلى قُلُوبِ بَنى آدَمَ لَنَظَرُوا اِلى الْمَلَکُوتِ»؛ (اگر شیاطین دلهاى فرزندان آدم را احاطه نکنند مى توانند به عالم ملکوت [و باطن این جهان] نظر بیفکنند.(4)
حقیقت سرایى است آراسته *** هوا و هوس گرد برخاسته!
نبینى که هرجا که برخاست گرد *** نبیند نظر گرچه بیناست مرد؟! (5)