آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

مهتدى چهاردهمين خليفه عباسى بود كه پس از قتل برادرش معتز در سال 255 ق بر مسند خلافت تكيه زد. او نيز بازيچه دست تركان بود لکن در قياس با ديگر خلفاى عباسى، فردى معتدل بود، و از نظر اخلاق و رفتار بى شباهت به «عمر بن عبدالعزيز» نبود. او دربار را از مظاهر اشرافي گرى پاك و بساط مي گسارى را جمع كرد. البته انگيزه مهتدى، ملاحظات اجتماعى و سياسى بود وگرنه چطور تا آخرين لحظه عمر، غاصبانه بر مسند خلافت تكيه زده و امام عسكرى را به زندان فرستاد و حتى تصميم داشت امام عسکری(ع) را به قتل برساند.

«مهتدى»، دومين خليفه معاصر امام يازدهم، و چهاردهمين خليفه عباسى بود كه پس از قتل برادرش «معتز» در سال 255 ه بر مسند خلافت تكيه زد.
مهتدى نيز بسان برادر، استقلالى در كارها نداشت و پيوسته بازيچه دست تركان دربار عباسى بود. مهتدى، در قياس با ديگر خلفاى عباسى، فردى معتدل بود، و از نظر اخلاق و رفتار بى شباهت به «عمر بن عبدالعزيز» در ميان خلفاى بنى اميه نبود. او گاهى مى‏ گفت: در ميان خلفاى اموى حداقل يك فرد پاكدامن (عمر بن عبدالعزيز) وجود داشت، براى ما بسيار شرم آور است كه در ميان خلفاى عباسى كسى شبيه و مانند او نباشد؛ از اين رو او نيز همچون عمر بن عبدالعزيز تا حدودى به شكايات مردم رسيدگى مى ‏كرد و در غذا و لباس و امور اقتصادى ميانه روى را رعايت مى ‏نمود. او پس از رسيدن به خلافت، دربار را از مظاهر تشريفات و اشرافي گرى پاك سازى و بساط مي گسارى را جمع كرد. مورخان در اين زمينه داد سخن داده او را به اين مناسبت ستوده اند. (1)
البته به نظر مى‏ رسد كه انگيزه مهتدى در اين حركت، ملاحظات اجتماعى و سياسى بوده است. او اين معنا را درك مى ‏كرد كه در جامعه اسلامى افرادى به مراتب از او بهتر و آگاه تر و شايسته ‏تر وجود دارند و با وجود چنين شخصيت هايى او بايد زمام كار مسلمانان را به آنان بسپارد و خود از صحنه سياست و زمامدارى كنار برود و با اين ژست ها مى‏ خواست پايگاه مردمى پيدا كند، و گرنه شخصى كه به قول برخى از مورخان، روزها روزه مى‏ گرفت و با نان و سركه و نمك افطار مى ‏كرد، (2) بايد آنچنان هوس هاى نفسانى خويش را سركوب كرده باشد كه خلافت را به چيزى نخرد، در صورتى كه مى ‏بينيم او تا آخرين لحظه عمر و تا روزى كه مانند برادر خود معتز كشته شد، بر مسند خلافت تكيه زده بود. تاريخ از اين زمامداران زياد ديده و بسيار بعيد است كه اين نوع كارها انگيزه الهى داشته باشد. روشن ترين گواه بر دنيا طلبى و طغيان گرى مهتدى اين است كه وى امام عسكرى را به زندان فرستاد در دوران حكومت او تا شبى كه كشته شد امام در زندان به سر مى ‏برد و حتى تصميم داشت امام عسکری(علیه السلام) را به قتل برساند. (3)، (4)