آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

آیه 56 سوره عنکبوت درباره مؤمنانى نازل شده که در «مکه» تحت فشار شدید کفار بودند، به طورى که توانائى انجام وظائف اسلامى خود را نداشتند. به آنها دستور داده شد از آن سرزمین هجرت کنند؛ و آیه 60 این سوره در مورد گروهى از مؤمنان نازل شده که در «مکه» گرفتار آزار دشمنان بودند، و مى گفتند: اگر ما به «مدینه» هجرت کنیم در آنجا نه خانه اى داریم، نه زمینى، چه کسى به ما آب و غذا مى دهد؟ آیه نازل شد و گفت غصه روزى را نخورید.

در آیات (56 - 60) سوره «عنکبوت» می خوانیم: «یا عِبادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی واسِعَةٌ فَإِیّایَ فَاعْبُدُونِ * کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَیْنا تُرْجَعُونَ * وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُمْ مِنَ الْجَنَّةِ غُرَفاً تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِینَ فِیها نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ * أَلَّذِینَ صَبَرُوا وَ عَلى رَبِّهِمْ یَتَوَکَّلُونَ * وَ کَأَیِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لاتَحْمِلُ رِزْقَهَا اللهُ یَرْزُقُها وَ إِیّاکُمْ وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ»؛ (اى بندگان من که ایمان آورده اید! زمین من وسیع است، پس تنها مرا بپرستید [و در برابر فشارهاى دشمنان تسلیم نشوید] * هر انسانى مرگ را مى چشد؛ سپس به سوى ما باز گردانده مى شوید. * و کسانى که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادند، آنان را در غرفه هایى از بهشت جاى مى دهیم که نهرها در زیر آن جارى است؛ جاودانه در آن خواهند ماند؛ چه خوب است پاداش عمل کنندگان! * همان کسانى که [در برابر مشکلات] صبر [و استقامت] کردند و تنها برپروردگارشان توکّل مى کنند. * چه بسا جنبنده اى که قدرت حمل روزى خود را ندارد، خداوند او و شما را روزى مى دهد؛ و او شنوا و داناست).
شأن نزول:
بسیارى از مفسران معتقدند: آیه اوّل درباره مؤمنانى نازل شده که در «مکّه» تحت فشار شدید کفار بودند، به طورى که توانائى بر اداى وظائف اسلامى خود نداشتند. به آنها دستور داده شد، از آن سرزمین هجرت کنند.(1)
و نیز بعضى از مفسران معتقدند: آیه «وَ کَأَیِّنْ مِنْ دَابَّة لاتَحْمِلُ رِزْقَهَا» (آخرین آیه مورد بحث) در مورد گروهى از مؤمنان نازل شده که در «مکّه» گرفتار آزار دشمنان بودند، و مى گفتند: اگر ما به «مدینه» هجرت کنیم در آنجا نه خانه اى داریم، نه زمینى، و چه کسى به ما آب و غذا مى دهد؟!
آیه نازل شد و گفت تمام جنبندگان روى زمین از خوان نعمت خداوند بزرگ روزى مى برند، غصه روزى را نخورید.(2)، (3)