آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

هنگامى که در نکوهش تخلف کنندگان از غزوه تبوک آیاتى نازل شد، یکى از منافقان گفت: این گروه، نیکان ما هستند، اگر آنچه را محمّد(ص) درباره آنها مى گوید راست باشد، از چهارپایان هم بدترند. این سخن به گوش پیامبر(ص) رسید و از او پرسید: چرا چنین گفتى؟ او سوگند یاد کرد، چنین سخنى نگفته است. مرد مؤمنی که سخن او را به پيامبر(ص) گزارش داده بود گفت: خداوندا خودت راستگو را تصديق، و دروغگو را تكذيب فرما. آيات فوق نازل شد و وضع آنها را مشخص ساخت.

در آیات (62 ـ 63) سوره «توبه» می خوانیم: «یَحْلِفُونَ بِاللّهِ لَکُمْ لِیُرْضُوکُمْ وَ اللّهُ وَ رَسُولُهُ أَحَقُّ أَنْ یُرْضُوهُ إِنْ کانُوا مُؤْمِنینَ * أَ لَمْ یَعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ یُحادِدِ اللّهَ وَ رَسُولَهُ فَأَنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خالِداً فیها ذلِکَ الْخِزْیُ الْعَظیمُ»؛ (آنها براى شما به خدا سوگند یاد مى کنند، تا شما را راضى سازند؛ در حالى که شایسته تر این است که خدا و رسولش را راضى کنند، اگر ایمان دارند! * آیا نمى دانند هر کس با خدا و رسولش دشمنى کند، براى او آتش دوزخ است؛ جاودانه در آن مى ماند؟! این، همان رسوائى بزرگ است).
شأن نزول:
از گفتار بعضى از مفسران چنین استفاده مى شود: دو آیه فوق، مکمّل آیه گذشته است، و طبعاً در همان شأن نزول نازل شده، ولى جمعى دیگر از مفسران، شأن نزول دیگرى براى این دو آیه نقل کرده اند و آن این که:
هنگامى که در نکوهش تخلف کنندگان از غزوه «تبوک» آیاتى نازل شد، یکى از منافقان گفت: به خدا سوگند این گروه، نیکان و اشراف ما هستند، اگر آنچه را «محمّد»(صلى الله علیه وآله) درباره آنها مى گوید راست باشد، اینها از چهارپایان هم بدترند، یکى از مسلمانان، این سخن را شنید و گفت: به خدا آنچه او مى گوید حق است، و تو از چهارپا بدترى!
این سخن به گوش پیامبر(صلى الله علیه وآله) رسید، به دنبال آن مرد منافق فرستاد و از او پرسید: چرا چنین گفتى؟
او سوگند یاد کرد، چنین سخنى نگفته است.
مرد مؤمنى که با او طرف بود و این سخن را به پیامبر(صلى الله علیه وآله) گزارش داده بود، گفت: خداوندا! خودت راستگو را تصدیق، و دروغگو را تکذیب فرما. آیات فوق نازل شد و وضع آنها را مشخص ساخت.(1)، (2)