آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

برخی رفتار مردم باعث ناراحتی پیامبر می شد مانند: 1- وقتی پیامبر با زینب بنت جحش ازدواج کرد، به مردم ولیمه داد  عده ای بعد از صرف غدا در خانه پیامبر بیهوده ماندند و به  بحث و گفتگو نشستند. 2-  برخی براى عاریت گرفتن اشیائى، نزد بعضى از زنان پیامبر مى آمدند. 3- برخی  مخالفان به بهانه اینکه پیامبر با زنان بیوه ازدواج  می کرد، گفتند: ماهم بعد از پیامبر با همسرانش ازدواج می کنیم آیات فوق نازل شد و نسبت به این امور تذکر داد.

در آیات (53 ـ 54) سوره «احزاب» می خوانیم: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاتَدْخُلُوا بُیُوتَ النَّبِیِّ إِلاّ أَنْ یُؤْذَنَ لَکُمْ إِلى طَعام غَیْرَ ناظِرِینَ إِناهُ وَ لکِنْ إِذا دُعِیتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَ لامُسْتَأْنِسِینَ لِحَدِیث إِنَّ ذلِکُمْ کانَ یُؤْذِی النَّبِیَّ فَیَسْتَحْیِی مِنْکُمْ وَ اللّهُ لایَسْتَحْیِی مِنَ الْحَقِّ وَ إِذا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَراءِ حِجاب ذلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَ قُلُوبِهِنَّ وَ ما کانَ لَکُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللّهِ وَ لا أَنْ تَنْکِحُوا أَزْواجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَداً إِنَّ ذلِکُمْ کانَ عِنْدَ اللّهِ عَظِیماً * إِنْ تُبْدُوا شَیْئاً أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللّهَ کانَ بِکُلِّ شَیْء عَلِیماً»؛ (اى کسانى که ایمان آورده اید! در خانه هاى پیامبر داخل نشوید مگر این که به شما براى صرف غذا اجازه داده شود [در حالى که قبل از موعد نیائید و] در انتظار وقت غذا ننشینید؛ اما هنگامى که دعوت شدید داخل شوید؛ و وقتى غذا خوردید پراکنده شوید، و [بعد از صرف غذا] به بحث و صحبت ننشینید؛ این عمل پیامبر را ناراحت مى نماید ولى از شما شرم مى کند [و چیزى نمى گوید]؛ اما خداوند از [بیان] حق شرم ندارد، و هنگامى که چیزى از وسائل زندگى را [به عنوان عاریت] از آنان [= همسران پیامبر] مى خواهید از پشت پرده بخواهید؛ این کار براى پاکى دل هاى شما و آنها بهتر است؛ و شما حق ندارید رسول خدا را آزار دهید، و نه هرگز همسران او را بعد از او به همسرى خود در آورید که این کار نزد خدا بزرگ است! * اگر چیزى را آشکار کنید یا آن را پنهان دارید، خداوند از همه چیز آگاه است)
شأن نزول:
در شأن نزول این آیه، مفسران چنین آورده اند:
هنگامى که رسول خدا با «زینب بنت جحش» ازدواج کرد، ولیمه نسبتاً مفصلى به مردم داد، (این اطعام مفصل شاید به خاطر آن بوده است که شکستن سنت جاهلیت در زمینه تحریم «همسران مطلقه پسر خوانده» با قاطعیت هر چه بیشتر صورت گیرد، و بازتاب گسترده اى در محیط داشته باشد، و نیز این سنت جاهلى که ازدواج با «بیوه هاى بردگان آزاد شده» عیب و ننگ محسوب مى شد، از میان برود).
«انس» که خادم مخصوص پیامبر(صلى الله علیه وآله) بود، مى گوید: پیامبر(صلى الله علیه وآله) به من دستور داد: اصحابش را به غذا دعوت کنم. من همه را دعوت کردم، دسته دسته مى آمدند، غذا مى خوردند و از اطاق خارج مى شدند، تا این که عرض کردم: اى پیامبر خدا! کسى باقى نمانده که من او را دعوت نکرده باشم.
فرمود: اکنون که چنین است، سفره را جمع کنید، سفره را برداشتند و جمعیت پراکنده شدند، اما سه نفر همچنان در اطاق پیامبر(صلى الله علیه وآله) ماندند و مشغول بحث و گفتگو بودند.
هنگامى که سخنان آنها به طول انجامید، پیامبر(صلى الله علیه وآله) برخاست، و من نیز همراه او برخاستم، شاید آنها متوجه شوند و از منزل خارج شوند، پیامبر بیرون آمد تا به حجره «عایشه» رسید، بار دیگر برگشت، من هم در خدمتش آمدم، باز دیدم همچنان نشسته اند، آیه فوق نازل شد و دستورات لازم را در برخورد با این مسائل به آنها تفهیم کرد.(1)
و نیز از بعضى قرائن استفاده مى شود: گاهى همسایگان و سایر مردم، طبق معمول براى عاریت گرفتن اشیائى نزد بعضى از زنان پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى آمدند، هر چند آنها طبق سادگى زندگى آن زمان کار خلافى مرتکب نمى شدند ولى براى حفظ حیثیت همسران پیامبر(صلى الله علیه وآله) آیه فوق نازل شد، و به مؤمنان دستور داد: هرگاه مى خواهند چیزى از آنها بگیرند از پشت پرده بگیرند.
در روایت دیگرى آمده است: بعضى از مخالفان پیامبر(صلى الله علیه وآله) گفتند: چگونه پیامبر(صلى الله علیه وآله) بعضى از زنان بیوه ما را به ازدواج خود در آورده؟ به خدا سوگند هرگاه او چشم از جهان بپوشد، ما با همسران او ازدواج خواهیم کرد!!
آیه فوق نازل شد، و ازدواج با زنان پیامبر(صلى الله علیه وآله) را بعد از او به کلّى ممنوع ساخت، و به این توطئه نیز پایان داد.(2)، (3)