آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از آیات قرآن درباره «سرنوشت کوه ها در قیامت» به دست مى آید، کوه ها مراحلى را طى مى کنند، نخست به «حرکت» در مى آیند، و سخت درهم کوفته خواهند شد، و به صورت «توده اى از شن هاى متراکم» در مى آیند. پس از آن، به صورت «پشم زده شده» در آمده که با تند باد حرکت مى کند، سپس، به صورت «گرد و غبار» در فضا پراکنده مى شود، و همچون «سرابى» از دور نمایان خواهد شد. آنجا که کوه با آن عظمت و صلابت، سرنوشتى این چنین پیدا کند، پیداست چه دگرگونى هایی در جهان به موازات آن روى مى دهد.

به طورى که از جمع بندى آیات مختلف قرآن درباره «سرنوشت کوه ها در قیامت» به دست مى آید، کوه ها مراحلى را طى مى کنند، نخست به «حرکت» در مى آیند: «وَ تَسِیرُ الْجِبالُ سَیْراً». (1)
در مرحله بعد، از جا کنده مى شوند، و سخت درهم کوفته خواهند شد: «وَ حُمِلَتِ الاَرضُ وَ الْجِبالُ فَدُکَّتا دَکَّةً واحِدَةً». (2)
آنگاه، به صورت «توده اى از شن هاى متراکم» در مى آیند: «وَ کانَتِ الْجِبالُ کَثِیباً مَهِیلاً». (3)
پس از آن، به صورت «پشم زده شده» در مى آیند که با تند باد حرکت مى کند: «وَ تَکُونُالْجِبالُ کَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ». (4)
و سپس، به صورت «گرد و غبار» در مى آیند که در فضا پراکنده مى شود: «وَ بُسَّتِ الْجِبالُ بَسّاً * فَکانَتْ هَباءً مُنْبَثّاً». (5)
و بالاخره، چنان که در آیه «وَ سُیِّرَتِ الْجِبالُ فَکانَتْ سَراباً»، (6)؛ (و کوه ها به حرکت در مى آید و به صورت سرابى مى شود!) آمده، تنها اثرى از آن باقى مى ماند و همچون «سرابى» از دور نمایان خواهد شد.
و به این ترتیب، سرانجام کوه ها از صفحه زمین برچیده مى شوند، و زمین هموار مى گردد: «وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْجِبالِ فَقُلْ یَنْسِفُها رَبِّی نَسْفاً * فَیَذَرُها قاعاً صَفْصَفاً»؛ (از تو درباره کوه ها سؤال مى کنند بگو: پروردگارم آنها را بر باد مى دهد * و زمین را صاف و هموار مى سازد!). (7)
«سَراب» از ماده «سرب» (بر وزن طرف) به معنى راه رفتن در سراشیبى است، و از آنجا که در بیابان ها در هواى گرم، به هنگامى که انسان در سراشیبى حرکت مى کند از دور تلألوى به نظرش مى رسد که: گمان مى کند آب وجود دارد در حالى که چیزى جز «شکست نور» نیست، سپس به هر چیزى که ظاهرى دارد اما حقیقتى در آن نیست، سراب گفته مى شود.
به این ترتیب، آیه فوق، آغاز این حرکت و پایان آن را بیان مى کند، و مراحل دیگر در آیات دیگر آمده است.
در حقیقت، کوه ها به شکل غبارى در فضا، به وضعى سراب مانند در مى آیند، آنجا که کوه با آن عظمت و صلابت، سرنوشتى این چنین پیدا کند، پیداست چه دگرگونى هایی در جهان به موازات آن روى مى دهد؟ همچنین افراد یا قدرت هائى که در زندگى این جهان، ظاهرى همچون کوه داشتند، در آنجا سرابى بیش نخواهند بود!. (8)