آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

«اشراط الساعة» به معنی نشانه هاى نزدیک شدن قیامت می باشد، که منظور از آن در آیه 18 سوره «محمد» بنا به نظر بسیاری از مفسرین، قیام شخص پیامبر اسلام(ص) است، به شهادت حدیثى که از خود آن حضرت نقل شده که: (بعثت من و قیامت مانند این دو است، اشاره به دو انگشت مبارکش کرد، انگشت اشاره و انگشت وسط، که در کنار یکدیگرند). شق القمر، کثرت گناهان و مانند آن، از جمله ی این نشانه ها شمرده شده است، حتى حوادث مهم و مؤثرى، همانند قیام حضرت مهدى(عج) نیز به عنوان «اشراط الساعة» شمرده شده است.

«اشراط» جمع «شرط» به معنى «علامت» است، و «اشراط الساعة»، نشانه هاى نزدیک شدن قیامت را مى گویند، که در منابع شیعه و اهل سنت در روایات بسیارى از آن بحث شده.
بسیارى از مفسران معتقدند، منظور از «اشراط الساعة» در آیه 18 سوره «محمد»، قیام شخص پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) است، به شهادت حدیثى که از خود آن حضرت نقل شده که: «بُعِثْتُ أَنَا وَ السّاعَةُ کَهاتَیْنِ وَ ضَمَّ السَّبابَةَ وَ الْوُسْطى»؛ (بعثت من و قیامت مانند این دو است، اشاره به دو انگشت مبارکش کرد، انگشت اشاره و انگشت وسط، که در کنار یکدیگرند). (1)
و بعضى مسأله «شقّ القمر» و پاره اى دیگر از حوادث عصر پیامبر(صلى الله علیه وآله) را نیز جزء «اشراط الساعة» شمرده اند.
احادیث متعددى در این زمینه نیز وارد شده که مخصوصاً شیوع بسیارى از گناهان در میان مردم به عنوان نشانه هاى نزدیک شدن قیامت، معرفى شده است.
مانند حدیثى که شیخ «مفید» در «روضة الواعظین» از پیامبر(صلى الله علیه وآله) نقل کرده که فرمود: «مِنْ أَشْراطِ السّاعَةِ اَنْ یُرْفَعَ الْعِلْمُ، وَ یَظْهَرَ الْجَهْلُ، وَ یُشْرَبُ الْخَمْرُ وَ یَفْشُو الزِّنا»؛ (از نشانه هاى قیامت برچیده شدن علم، آشکار شدن جهل، و شرب خمر و کثرت زنا است). (2)
حتى حوادث مهم و مؤثرى، همانند قیام حضرت مهدى(علیه السلام) به عنوان «اشراط الساعة» شمرده شده است.
ممکن است در اینجا این سؤال پیش بیاید که: چگونه قیام پیامبر(صلى الله علیه وآله) را مى توان از نشانه هاى نزدیکى قیامت شمرد؟ در حالى که 15 قرن مى گذرد وهنوز از قیامت خبرى نیست؟
پاسخ این سؤال، با توجه به یک نکته روشن مى شود، و آن این که: باقیمانده دنیا را در مقایسه با گذشته آن، باید محاسبه کرد، و در چنین مقایسه اى آنچه از عمر دنیا باقى مانده، چیز مهمى نیست، چنان که در حدیثى از پیغمبر گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) آمده است: روزى بعد از عصر و نزدیک غروب آفتاب، براى یارانش خطبه مى خواند، فرمود: «وَ الَّذِی نَفْسُ مُحَمَّد بِیَدِهِ مَثَلُ ما مَضى مِنَ الدُّنْیا فِیْما بَقِىَ مِنْها اِلاّ مَثَلُ ما مَضى مِنْ یَوْمِکُمْ هذا فِیْما بَقِىَ مِنْهُ، وَ ما بَقِىَ مِنْهُ اِلاَّ الْیَسِیْرُ»؛ (سوگند به کسى که جان محمّد(صلى الله علیه وآله) به دست او است، آنچه از دنیا گذشته نسبت به آنچه باقى مانده، مانند مقدارى است که از امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقى مانده است و مى بینید که جز مقدار کمى باقى نمانده است). (3)، (4)