آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در قرآن درباره ناقه ای(شتر ماده) که حضرت صالح(ع) به عنوان معجزه آورد، به صورت اجمال و فقط درباره تقسیم آب بین ناقه و مردم آن منطقه صحبت شده، اما در روایات به بیرون آمدن از دل کوه و دیگر خصوصیات آن اشاره شده است.

«ناقه» در لغت به معنى «شتر ماده» است، در آیه 64 سوره «هود» و بعضى دیگر از آیات قرآن، اضافه به «الله» شده است.(1)
و این نشان مى دهد: این ناقه ویژگى هائى داشته، و با توجه به این که در آیه 64 سوره «هود» به عنوان آیه و نشانه الهى و دلیل حقانیت ذکر شده است، در آنجا که مى فرماید: (اى قوم من! این ناقه خداوند است، براى شما، آیت و نشانه اى است)؛ «وَ یا قَوْمِ هذِهِ ناقَةُ اللهِ لَکُمْ آیَةً».
روشن مى شود: این ناقه، یک ناقه معمولى نبود و از جهت، یا جهاتى خارق العاده بوده است.
ولى، در آیات قرآن، این مسأله به طور مشروح نیامده است که ویژگى هاى این ناقه چه بوده است؟ همین اندازه مى دانیم: یک شتر عادى و معمولى نبوده است.
تنها چیزى که در دو مورد، از قرآن آمده این است که: «صالح» در مورد این ناقه به قوم خود اعلام کرد که آب آن منطقه باید سهم بندى شود، یک روز سهم ناقه و یک روز سهم مردم باشد، مى فرماید: «هذِهِ ناقَةٌ لَها شِرْبٌ وَ لَکُمْ شِرْبُ یَوْم مَعْلُوم».(2)
و در سوره «قمر» آیه 28 نیز مى خوانیم: «وَ نَبِّئْهُمْ أَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ بَیْنَهُمْ کُلُّ شِرْب مُحْتَضَرٌ».
در سوره «شمس» نیز اشاره مختصرى به این امر آمده است، آنجا که مى فرماید: «فَقالَ لَهُمْ رَسُولُ اللّهِ ناقَةَ اللّهِ وَ سُقْیاها».(3)
ولى، کاملاً مشخص نشده این تقسیم آب چگونه بوده.
یک احتمال این است، آن حیوان آب فراوانى مى خورده، به گونه اى که تمام آب چشمه را به خود اختصاص مى داده.
احتمال دیگر آن است: به هنگامى که آن حیوان وارد آبشخور مى شده، حیوانات دیگر جرئت ورود به محل آب را نداشتند!.
اما چگونه این حیوان مى توانسته از تمام آب استفاده کند، این احتمال هست که آب آن قریه کم بوده، مانند آب قریه هائى که چشمه کوچکى بیش ندارند، و مجبورند آب را در تمام شبانه روز در یک گودال مهار کنند، تا مقدارى از آن جمع شود و قابل استفاده گردد.
ولى، از طرفى از پاره اى از آیات سوره «شعراء» استفاده مى شود که: قوم ثمود در منطقه کم آبى زندگى نداشتند، بلکه داراى باغ ها، چشمه سارها و زراعت ها و نخلستان ها بودند، مى گویند: «أَ تُتْرَکُونَ فی ما هاهُنا آمِنینَ * فی جَنّات وَ عُیُون * وَ زُرُوع وَ نَخْل طَلْعُها هَضیمٌ».(4)
به هر حال، همان گونه که گفتیم، قرآن این مسأله را در مورد «ناقه صالح» به طور سربسته و اجمال بیان کرده است.
اما، در بعضى از روایات که از طرق «شیعه» و «اهل تسنن» نیز نقل شده، مى خوانیم: از عجائب آفرینش این ناقه آن بوده که از دل کوه بیرون آمد و همچنین خصوصیات دیگرى که در بحارالانوار و شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید آمده است.(5)، (6)