«ریاضت» در نگاه صوفیان

از منظر صوفیان «ریاضت» به چه معناست؟

از نگاه ابن عربى، رياضت و مجاهدت وادار كردن نفس بر كارهاى سخت و شاق بدنى و مخالفت هوا و هوس به طور دائم و هميشگى است. سالكان بنا به دستور مرشد، براى تهذيب اخلاق نفسانى به رياضت هاى مختلف مى پرداختند چنانكه برخى از سالكان به ترك مال و جاه و شغل، يا ديگر دلبستگي هاى زندگى مأمور مى شدند؛ حتی برخى از مريدان به گدايى! و خدمات خانقاهى از قبيل شستشو و رفت و روب مى پرداختند، با هدف اینكه از اسارت «خود طبيعى» آزاد شده و داراى اراده اى قوى گردند.

برخورد «صوفیان» با علم و دانش

مبارزه با علم و دانش که جزء عقائد صوفیه است، تا چه اندازه با موازین عقل و شرع سازگار است؟

بسيارى از سران صوفيه با دانش های آموختنى به مخالفت برخاستند. مثلا «جنيد بغدادى» معتقد بود خواندن و نوشتن سبب پراكندگى انديشه صوفى است و «شيخ عطار» در شرح حال «بشر حافى» نوشته: هفت صندوق از كتب حديث داشت که همه را در زير خاك دفن كرد؛ و یا «احمد بن ابى الحوارى» بزرگ صوفيه كتب خود را به دريا ريخت. این در حالی است که ائمه(ع) تأكيدات زيادى درباره حفظ آثار روایی نموده اند مثلا: مرحوم مجلسى از پیامبر(ص) نقل مى كند: «كسى كه براى امت من 40 حديث حفظ كند خداوند در روز قيامت او را عالم بر مى انگيزد».

رویکرد عرفان التقاطی (تصوف) نسبت به احکام اسلامی

عرفان التقاطی یا همان «تصوف» چه رویکردی به احکام شرعی دارد و در مقایسه با عرفان ناب اسلامی چه میزان اهمیت برای این احکام قائل است؟

در عرفان اسلامى احكام دینی كاملا محترم است و سالك طريقت براى وصول به حقيقت كمترين تخطى از احكام شريعت نمی کند در حالى كه در عرفان التقاطى یا همان «تصوف» نادیده گرفتن این احکام نه تنها مجاز شناخته شده، بلكه احياناً مورد توصيه نيز قرار گرفته و به عنوان يك الگو مطرح شده است.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام :

... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَکَ، اَما اِنَّکَ مِنَ الَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّکَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبائى لَکَ... .

وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397