بر اساس روایات علمی که به آن عمل نشود از بین می رود؛ پیامبر(ص) فرمود: «علم، عمل را ندا مى كند اگر جواب نداد از وجود عالم كوچ مى كند». بدون تأثیر می شود؛ امام صادق(ع) می فرماید: «هنگامى كه عالم به علمش عمل نكند، موعظه او از قلبها مى لغزد». موجب دوری از خدا می شود؛ امام سجاد(ع) می فرماید: «در تورات آمده است: علمی كه به آن عمل نشود، کفر و دورى از خدا را زياد مى كند».  موجب نچشیدن لذت عبادت می شود؛ امام صادق(ع) فرمود: «خدا شيرينى ذكرش را از قلب عالِم غير عامِل خارج مى كند».

قرآن برای افعال الهی اهدافی را ذکر می کند؛ در اینجا به چند نمونه از آن اشاره می کنیم: در آیه 5 سوره یونس آمده است: «کسى است که خورشید را روشنایى بخش، و ماه را نورافشان قرار داد و براى آن منزلگاه هایى مقرّر کرد، تا عدد سالها و حساب (زمان) را بدانید...». در آیات دیگر آمده است: هدف از تشریع نماز، دورى از فحشا و منکرات است؛ هدف از تشریع روزه، رسیدن به تقواى الهى است؛ هدف از تشریع قصاص، حیات و زندگى است.

در تعبیرات عرفی، عالِم بى عمل به «درخت بى میوه» یا «ابر بى باران» تشبیه شده، یا چهارپائى که به آسیاب مى بندند؛ چون به دور خود مى گردد، هرگز  به جائى نمى رسد. از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: «هر کس علمش افزوده شود، ولى بر هدایتش نیفزاید، این علم، جز دورى از خدا، براى او حاصلى ندارد». امیر مؤمنان على(ع) می فرماید: «علم، با عمل توأم است، هر کس چیزى را مى داند، باید به آن عمل کند و علم، فریاد مى زند و عمل را دعوت مى کند، اگر به او پاسخ مثبت نداد، از آنجا کوچ مى کند!».