امام علی(ع) در بیان دلايل ناخشنودى خود از مردم کوفه مى فرمايد: «شما بسيار طعنه زن، عيب جو و پرحيله هستيد». سپس می فرماید: «كثرت جمعيت شما با قلت اجتماع افكارتان سودى نمى بخشد». و در آخر با ایشان اتمام حجت نموده می فرماید: «شما را به راهی روشن واداشتم، كسی كه در آن استقامت كرد به بهشت شتافت و آن كس كه پايش لغزيد و از جادّه منحرف شد به جهنم واصل شد!».
بیان امام بیانگر این است که مردم کوفه چنان در ورطه بی دینی غوطه ور شده بودند که امام از آنها توقع رفتار دین مدار نداشت؛ بلکه از آنها می خواست به حداقل اقتضائات انسانی عمل کنند. این کلام امام(ع) زنگ خطر و مایه عبرت برای مسلمانان عصر حاضر است که از سرنوشت مردم کوفه درس گرفته و با اجتناب از اعمال و رفتاری که بوی تبعیت از هوا و هوس می دهد و یا برگرفته از جهل و نادانی و تعصب و جمود است دین خود را مستحکم نموده، خود را برای دفاع از قیام آخر الزمان و همراهی موعود جهانی آماده و مهیا سازند.
سه عامل، در پیدایش قیام امام حسین(ع) اثر داشت: 1. درخواست بیعت از امام(ع) براى یزید و وارد آوردن فشار به آن حضرت به این منظور. 2. دعوت مردم کوفه از امام. 3. عامل امر به معروف و نهى از منکر.
قالَ الرّضا عليه السّلام :
مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً يُحْيى فيهِ اَمْرُنا لَمْ يَمُتْ قَلْبُهُ يَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ.
هر کس در مجلسى بنشيند که در آن ، امر (و خطّ و مرام ما) احيا مى شود، دلش در روزى که دلها مى ميرند، نمى ميرد.
بحارالانوار، ج 44، ص 278