امام علی(ع) درباره حالات قلب انسان می فرماید: «براى دل هاى آدميان علاقه و اقبال و گاه تنفر و ادبار است»، در واقع منظور از «قلب» در اين عبارت، عقل و فكر انسان است كه حالات مختلفى دارد؛ گاهى در حال نشاط و علاقه به انجام دادن كارى و زمانى در حال تنفر و بى علاقگى است. از این رو امام(ع) می فرماید: «دل ها گاهى پرنشاط و زمانى بى نشاط است؛ آن گاه كه نشاط دارند آنها را بر انجام دادن مستحبات بگماريد و هنگامى كه بى نشاطند تنها به واجبات قناعت نماييد». در واقع روح آدمى نيز مانند جسم او حالات مختلف دارد.

امام صادق(ع) در بیان حالات قلب می فرماید: «اعراب قلبها چهار نوع است: رفع، فتحه، كسره و سكون. رفع قلب و بلندی مرتبه آن در ياد خداست، و فتح و گشادگى آن در رضايت از خدا و قضاى او، و كسر قلب و چيزى كه موجب به زير كشيدن قلب مى شود، پرداختن به غير خدا است و سکون قلب در غفلت از خداوند است و نشانه آن سه چيز است: برطرف شدن حلاوت عبادت و عدم تلخى معصيت و مشتبه شدن علم حلال به حرام».