عادات، امور متغیّر و ناپایدارى هستند که داراى اسبابى مانند: اوضاع اقتصادى، وضع جغرافیایى و... مى باشند. این عوامل نه تنها در همه جا یکسان نیستند، بلکه گاهى اختلافات بسیار مهمّى در آنها دیده مى شود. امّا امور فطرى که از سرچشمه پایدار و تغییرناپذیر الهامات روحى و فطرى سر چشمه می گیرد، گذشت زمان و اختلاف ملل، تغییرات اندکی در آن ایجاد می کند. گاهی مسائلى از قبیل محیط، تربیت و تبلیغات فاسد سبب کم رنگ شدن و یا از بین رفتن فطرت می شود، لکن با تغییر عوامل ذکر شده، فطرت اثربخش خواهد بود.

وقتی در دستورات اسلام، یک سلسله اصول کلى وجود دارد که مى تواند بر نیازهاى متغیر منطبق شود و پاسخگوى آنها باشد، دیگر جائى براى این ایراد نیست. به عنوان مثال؛ قانون کلی«لزوم وفاء به عهد و عقد» و «لاضرر» و ... تا ابد، پا برجاست و فقط مصادیق آن متغیر خواهد بود. ضمن اینکه با وجود مسأله ولایت فقیه و بحث اجتهاد، این ایراد کاملا برطرف می شود.