«شهيد» از مادّه «شهود» به گفته راغب در اصل به معناى حضور توأم با مشاهده است، خواه با چشم ظاهر انجام گيرد، يا با چشم دل. مقائيس اللّغه می گوید: در معناى «شهادت» سه اصل افتاده است: حضور، علم، و اعلام به ديگران و اگر به كشتگان راه خدا شهيد مى گويند به خاطر آن است كه ملائكه رحمت نزد آنها حضور مى يابند، يا به خاطر حضور خودشان در ميدان جهاد، و يا به خاطر مشاهده نعمت هاى بزرگى است كه خداوند براى آنها آماده كرده است، و يا حضورشان در پيشگاه حق.

امام رضا(ع) نقل مى کند؛ جوانى از امام علی(ع) درباره فضیلت جنگجویان سوال می کند، امام فرمودند من همین سؤال را از پیامبر(ص) پرسیدم. و ایشان فرمودند: «هنگامى که جنگجویان تصمیم بر شرکت در میدان جهاد مى گیرند خداوند آزادى از آتش دوزخ را براى آنها مقرر مى دارد و هنگامى که آماده میدان مى شوند فرشتگان به وجود آنها افتخار مى کنند. هنگامى که از خانواده خود خداحافظی می کنند، از گناهان خود خارج مى شوند، و هنگام روبرو شدن با دشمنان، مردم جهان نمى توانند میزان ثواب آنها را درک کنند، و ....  .