با وجود بالا بودن مقام شهدا در اسلام و تأكيد قرآن در مورد جايگاه آنان؛ انسان‌هاي عفيف و پاكدامن از مقام شهيد برخوردارند؛ چراكه «جهاد اكبر»، جهاد با نفس است و كسى كه در ميدان «جهاد اكبر» باشد مانند كسى است كه در ميدان «جهاد اصغر» حاضر بوده و حتی بالاتر از آن است.
«شهيد» از مادّه «شهود» به گفته راغب در اصل به معناى حضور توأم با مشاهده است، خواه با چشم ظاهر انجام گيرد، يا با چشم دل. مقائيس اللّغه می گوید: در معناى «شهادت» سه اصل افتاده است: حضور، علم، و اعلام به ديگران و اگر به كشتگان راه خدا شهيد مى گويند به خاطر آن است كه ملائكه رحمت نزد آنها حضور مى يابند، يا به خاطر حضور خودشان در ميدان جهاد، و يا به خاطر مشاهده نعمت هاى بزرگى است كه خداوند براى آنها آماده كرده است، و يا حضورشان در پيشگاه حق.
قالَ الصّادقُ عليه السّلام :
مَنْ ذُکِرْنا عِنْدَهُ فَفاضَتْ عَيْناهُ حَرَّمَ اللّهُ وَجْهَهُ عَلَى النّارِ.
نزد هر کس که از ما (و مظلوميت ما) ياد شود و چشمانش پر از اشک گردد، خداوند چهره اش را بر آتش دوزخ حرام مى کند.
بحارالانوار، ج 44، ص 285