درباره اينكه ذوالقرنين» كيست؟ ميان مفسران اختلاف است. اما مهمترين اقوال اين سه قول است. 1. اسكندر مقدوني بود. 2. يكي از پادشاهان يمن بود. 3. كورش كبير بود. وجه نامگذاري به «ذوالقرنين» يا به خاطر رسيدن به شرق و غرب عالم يا زندگي يا حكومت در دو قرن يا برآمدگي مخصوص در دو طرف سر او بوده است. دو نظر اول مدرك محكمي ندارند و بهترين نظريه قول سوم است؛ چراكه قرآن از صفات ممتاز ذوالقرنين تعريف كرده و اسباب پيروزي‌ها را در اختيار او گذاشته و سازنده يكى از مهمترين سدها بوده و متون تاريخي، اين اوصاف اخلاقي را براي كورش تاييد كرده است.

برخي سد «ذوالقرنين» را با «ديوار چين» منطبق مي دانند؛ درحالی که در ساخت اين ديوار از آهن و مس استفاده نشده، و یا در يك تنگه باريك كوهستانى بنا نگرديده، بلكه صدها كيلومتر طول آن است. بعضى ديگر أن را «سد مأرب» در سرزمين يمن مى دانند؛ در حالى كه سد مأرب در يك تنگه كوهستانى، و براى جلوگيرى از سيلاب و ذخيره آب ساخته شده است. اما بر طبق گواهى دانشمندان، در سرزمين قفقاز و در بین سلسله كوه هاي آن منطقه، تنگه معروف «داريال» وجود دارد، و در آنجا ديوار آهنين باستانى به چشم مى خورد، كه عده اي آن را سد ذوالقرنين مي دانند.