از مراجعه به آیات قرآن و روایات فرقین به دست می آید که تقیه نیز دستوری دینی و امری مشروع است؛ اما این بدین معنی نیست که انجام آن بدون هیچ حد و مرزی و همواره جایز باشد؛ بلکه می توان آن را به اقسام پنج گانه احکام تکلیفی تقسیم کرد و در جایی که دین در خطر باشد و تقیّه کردن موجب ارتکاب برخي محرمات يا ترک برخي واجبات مثل امر به معروف و نهی از منکر و یا باعث توهين به ساحت دين می شود و ... نه تنها جایز نیست، بلکه حرام می باشد. چنانکه جمله امیر المومنین علی(ع) ‏ «مَوتٌ فِی طَاعَةِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ خَیرٌ مِن حَیَاةٍ فِی مَعصِیَةِ اللهِ» اشاره به همين حدود است.

طبق آیات قرآن، شرط نفوذ در افکار مخالفان این است که طرف مقابل احساس کند، گوینده به گفته هاى خود ایمان دارد؛ و هدفی جز حق طلبى ندارد. قرآن به ما می آموزد در برابر مخالفان، در عین طرح بحثهاى منطقى، جنان اصول اخلاقى را بیامیزیم، تا در اعماق روح آنها نفوذ کند. از این رو گوینده نمى خواهد طرف را تحقیر کند و اصراری در به کرسى نشاندن حرف خود ندارد؛ و جانب انصاف را از دست نمی دهند. البته این مطالب در مورد کسانى است که امید هدایت در آنها باشد و الا قرآن با دشمنان لجوج به گونه دیگری رفتار می کند.