مفهوم دعا درخواست فراهم شدن اسباب و عواملى است كه از دايره قدرت انسان بيرون باشد، آن‏ هم از كسى كه قدرتش بى‏ پايان و هر امرى برايش آسان است. اين درخواست نبايد فقط بر زبانِ انسان جارى شود، بلكه از همه وجود او برخيزد و زبان در اين بخش، نماينده و ترجمان تمام ذرّات وجود انسان و اعضا و جوارح اوست.

ممکن است برخی بگویند «دعا» جسارت به درگاه الهی است؛ زیرا حقیقت «دعا» مسخره کردن خداوند است. در پاسخ به این افراد باید گفت: شخصی که با خضوع و انکسار، به درگاه الهی آمده و دست به دعا برداشته، جسور و بی ادب نیست. بلکه حقارت و نیاز خود را اعلان کرده و از حضرتش استمداد می نماید، برای خدا تکلیف معین نمی کند. در واقع وظیفه اشخاص نیازمند، درخواست از شخص بی نیاز، به ویژه از پروردگار جهان است. گذشته از این «دعا»، ابزار ارتباط با خداوند و طلب راهنمایی برای یافتن راه صحیح از نادرست است.

حقيقت دعا براي آن است كه خدا، انسان را به حضور بپذيرد و به او رو كند و انسان او را زيارت كند. پیامبر(ص) در مناجات شعبانيه می فرماید: «مناجات من تنها براي آن است كه تو به من رو كني؛ نه براي آنكه چيزي به من بدهي». حكمت دعا، همان روح دعاست، كه دعا کننده خود را در مرأی و منظر مدعوّ بداند و او را _ كه خداي سبحان است _ شاهد خويشتن كند، شاهدي كه با اين مشهود، پيوند ديگري برقرار مي‏ سازد.